Term
|
Definition
1.calor (ocieplenie)
2. rubor (zaczerwienienie)
3. tumor (obrzmienie)
4. dolor (ból)
functio laesa (uszkodzenie czynności) |
|
|
Term
| 3 zmiany morfologiczne występujące w każdym zapaleniu |
|
Definition
1. uszkodzenie (alteratio)
2. wysięk (exsudatio)
3. rozplem (proliferatio) |
|
|
Term
| rodzaje zapaleń- w zależności od przewagi 1 zmiany morfologicznej nad 2 pozostałymi |
|
Definition
1. uszkadzające
2. wysiękowe
3. wytwórcze |
|
|
Term
| zapalenie uszkadzające (inflammatio alterativa) |
|
Definition
-przeważa uszkodzenie
-zwykle w sercu i wątrobie -> zapalenie miąższowe (inflammatio parenchymatosa)
-główne przyczyny: toksyny bakteryjne, wirusy, zw. chemiczne
-zejście: bez pozostawienia śladu lub rozległe włóknienie |
|
|
Term
| przykłady zapalenia uszkadzającego |
|
Definition
1.zap błonicze m. sercowego (myocarditis diphterica) - martwica i stłuszczenie kom. mięsniowych wskutek toksemii. Może dojść do uszkodzenia ukł bodźcotwórczego, zab. rytmu i zgonu nawet wokresie zdrowienia
2.zap rogów przednich rdzenia kręgowgo (poliomyelitis, ch. Heinego-Medina) - martwicakom. ruchowych
3. wirusowe zap wątroby (hepatitis viralis) |
|
|
Term
| zapalenie wysiękowe - co dominuje i co może być w wysięku |
|
Definition
dominuje wysięk
nieznaczne uszkodzenie śródbłonka: wysięk surowiczy
większe uszkodzenie śródbłonka:włoknik, neutrofile, erytrocyty |
|
|
Term
| Zapalenie wysiękowe surowicze (inflammatio serosa) |
|
Definition
-przedostawanie się przez ścianę naczyń bogatobiałkowego płynu (wysięku surowiczego)
-zwykle w procesie chorobowym o niewielkim nasileniu
- Może się cofnąć bez śladu lub stanowić wstęp do innych form zapalenia
- typowe dla wielu zapaleń wirusowych np. opryszczka, oparzenie II stopnia
- Płyn zapalny może gromadzić się w jamach surowiczych jamach stawowych.
-łatwo ulega resorbcji bez pozostawienia śladów
-Jeśli dołączy się domieszka erytrocytów, wysięk ma charakter krwisty (zapalenie surowiczo-krwotoczne). |
|
|
Term
| zapalenie wysiękowe włóknikowe (inflammatio fibrosa)- ogólnie |
|
Definition
-uszkodzenie bariery naczyniowejtak znaczne, że możliwe jest wydostawanie się
fibrynogenu poza naczynia
-dominuje włóknik |
|
|
Term
| Zapalenie wysiękowe włóknikowe powierzchowne |
|
Definition
-lokalizacja: Jamy surowicze
(pericarditis fibrinosa, pleuritis fibrinosa, peritonitis fibrinosa)
-zejście: zostać rozpuszczone przez enzymy neutrofili i zostać wchłonięte, zwykle jednak dochodzi do organizacji włóknika:
§ zrosty (synechiae, adhaesiones)
§ plamy mleczne (maculae lactae). |
|
|
Term
| Zapalenie wysiękowe włóknikowe głębokie rzekomobłoniaste (i. pseudomembranosa) |
|
Definition
-włóknik przepaja martwiczo zmieniony powierzchowny pokład podłoża tkankowego (nabłonek i górną warstwę blaszki właściwej błony śluzowej).
-wytwarzają się tzw. błony rzekome, po których usunięciu pozostaje nadżerka (erosio)- płaski ubytek błony śluzowej.
· Rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego
· Zapalenie gardła i krtani w przebiegu błonicy |
|
|
Term
| Zapalenie wysiękowe włóknikowe głębokie zestrupiające (i. fibrinosa escharotica) |
|
Definition
-obejmuje błonę śluzową i
podśluzową.
- w obrębie ogniska zapalnego błona śluzowa obumiera i zostaje pokryta
grubym nalotem włóknikowym, czyli strupem (eschara). Tkanka martwa wraz ze strupem
ulega wydzieleniu (sequestratio), pozostawiając owrzodzenie (ulcus) zapalenie wrzodziejące.
§ dur brzuszny |
|
|
Term
| Zapalenie wysiękowe ropne (Inflammatio purulenta) - ogólnie |
|
Definition
-gromadzi się wysięk zawierający liczne neutrofile.
-Ropa (pus)= wysięk zawierający w znacznej liczbie żywe granulocyty obojętnochłonne i resztki obumarłych tkanek i granulocytów oraz bakterie i ich toksyny, enzymy proteolityczne z granulocytów i rozpadłych
tkanek.
· Ropa jest przeważnie żółta, czasem zielonkawa lub niebieska (pałeczka ropy błękitnej).
· Zapalenie ropne wywołują bakterie ropotwórcze (zwykle gronkowce lub paciorkowce, pałeczka ropy
błękitnej, pałeczka okrężnicy, dwoinki zapalenia opon mózgowych, dwoinki rzeżączki, promieniowce). |
|
|
Term
| Zapalenie wysiękowe ropne powierzchowne-> ropotok (pyorrhoea) |
|
Definition
-na powierzchni błon śluzowych (zapalenie rozlane)
- w górnych drogach oddechowych, drogach moczowych, uchu środkowym. |
|
|
Term
| Zapalenie wysiękowe ropne powierzchowne->ropniak(empyema) |
|
Definition
-zbiorowisko ropy w narządzie jamistym lub jamie surowiczej (zapalenie ograniczone)
· opłucnej (empyema pleurae),
· osierdzia (empyema pericardii),
· wyrostka robaczkowego (empyema appendicitis),
· pęcherzyka żółciowego (empyema vesicae felleae),
· jamy macicy (pyometra, empyema cavi uteri), jajowodu (pyosalpinx).
*** ALE rozległe ropne zapalenie otrzewnej = ostre ropne zapalenie otrzewnej (peritonitispurulenta acuta diffusa), a nie ropniak otrzewnej |
|
|
Term
| Leptomeningitis purulenta (ropne zapalenie opon mózgowych) |
|
Definition
·może być wywołane przez meningokoki, pneumokoki, H influenzae, paciorkowce,
gronkowce oraz oportunistyczne (grzyby).
·Do zakażenia dochodzi drogą krwi lub przez ciągłość (ropne zapalenie ucha
środkowego, zatok przynosowych, uraz czaszki).
·Ropa gromadzi się w przestrzeni podpajeczynówkowej głównie sklepistości, w
głębi rowków naczyniowych (pneumokoki), lub na podstawie (H influenzae).
·Początkowo liczne są granulocyty, wypełniające przestrzeń podpajęczynówkową,
potem pojawiają się makrofagi. W ciężkich postaciach naciek może obejmować
żyły opon oraz substancję mózgu (ogniskowe zapalenie mózgu). Zapalenie żył
może także prowadzić do ich zatkania i zawału krwotocznego. Zejściem może być
włóknienie (czasem powodujące wodogłowie). |
|
|
Term
| Zapalenie wysiękowe ropne głębokie ograniczone -> Ropień (abscessus) |
|
Definition
- zbiorowisko ropy w jamie powstałej z rozpadłych tkanek pod wpływem enzymów proteolitycznych.
· ropień niedojrzały (abscessus immaturus).
· ropień dojrzały (abscessus maturus).
· Zejściem ropnia jest wytworzenie blizny lub torbieli rzekomej
· Może ulec przebiciu –przetoka (fistula). |
|
|
Term
| Zapalenie wysiękowe ropne głębokie rozlane -> ropowica (phlegmone) |
|
Definition
-toczy się bez ostrych granic wyznaczonych przez ziarninę i tkankę włóknistą, zwykle w luźnej tkance łącznej
-łatwo się rozprzestrzenia -tkanka podskórna, zaotrzewnowa, śródpiersie,
ściana wyrostka robaczkowego, macica i przymacicza
-może dojść do zapalenia żył i naczyń chłonnych |
|
|
Term
| Szczególne postacie zapaleń ropnych (zaliczane do ropowic????) |
|
Definition
-Zastrzał (panaritium) występuje na dłoniowej powierzchni palców i opuszkach po ukłuciu (głębokie rozlane)
-Zanokcica (paronychia) – zakażenie wałów paznokciowych - toczy się w łożysku paznokcia
-Czyrak (furunculus)- ropne zapalenie mieszków włosowych, mnogie - karbunkuł |
|
|
Term
| Zapalenie wysiękowe nieżytowe (inflammatio catarrhalis) |
|
Definition
-zapalenie surowicze błon śluzowych.
-do wysięku surowiczego dołącza się obfita wydzielina błony śluzowej (zwykle śluz)
-w ostrej fazie wysięk jest lepki i ma szklisty wygląd
-w późniejszych fazach może dołączyć się zapalenie ropne, zabarwiające wysięk na kolor żółtawy.
- Przykłady: katar nosa, bronchopneumonia catarrhalis (zapalenie nieżytowe oskrzeli) |
|
|
Term
| Zapalenie wysiękowe krwotoczne (inflammatio haemorrhagia) |
|
Definition
- domieszka krwi do wysięku
- w wyniku cięższego uszkodzenia |
|
|
Term
| Zapalenie wysiękowe zgorzelinowe (posokowate) |
|
Definition
- Gdy do ogniska zapalnego dostaną się bakterie gnilne
-Zgorzel biała, czarna, gazowa |
|
|
Term
| Zapalenie wytwórcze - definicja |
|
Definition
| - rozplem przeważa nad wysiękiem i uszkodzeniem. |
|
|
Term
| Zapalenia wytwórcze ostre |
|
Definition
-ostre odczynowe zapalenie węzłów chłonnych (lymphonodulitis reactiva acuta)
-ostre kłębuszkowe zapalenie nerek
-stadium intrumescentiae medullaris (okres obrzmienia rdzeniastego) w durze brzusznym –proliferacja tkanki limfatycznej jelita cienkiego |
|
|
Term
| Zapalenia wytwórcze przewlekłe |
|
Definition
*mogą przebiegać z rozplemem tkanki łącznej lub nabłonkowej
-brodawkowate rozrosty naskórka o etiologii wirusowej:
o mięczak zakaźny (molluscum contagiosum- Poxvirus);
o wywoływane przez HPV:
§ brodawka zwykła(verruca vulgaris HPV 2 i 4),
§ brodawka stóp (verruca plantaris-HPV 1),
§ brodawki płaskie (verrucae planae- HPV 3),
§ kłykciny kończyste (condylomata acuminata HPV 6 i 11)
-polipowate zapalenie błony śluzowej nosa (rhinitis polyposa)
-marskość wątroby
-zapalenia ziarniniakowe |
|
|
Term
| sposoby szerzenia się zapalenia |
|
Definition
o naczyniami limfatycznymi do węzłów chłonnych – lymphangitis/ lymphadenitis (lymphonodulitis)
o naczyniami krwionośnymi- thrombophlebitis
o naturalnymi przewodami
o przez ciągłość |
|
|
Term
| Sepsis cryptogenes – zakażenie ogniskowe |
|
Definition
·To istnienie w ustroju przewlekłych ognisk zapalnych otorbionych tkanką łączną i ziarninową lecz nieodizolowanych całkowicie od krwioobiegu
· Ogniska te są źródłem stałego lub nawracającego wysięku bakterii chorobotwórczych i ich toksyn
· Czasem uważa się ją za łagodną postać posocznicy, która może przejść w pełni nasiloną |
|
|
Term
|
Definition
-stan uogólnionego procesu zapalnego, w którym wysoce zjadliwe bakterie i ich
toksyny dostają się nieprzerwanie lub z przerwami bezpośrednio lub drogą naczyń chłonnych do krwioobiegu, rozmnażając się równocześnie we krwi
-Najczęściej spotykana w zakażeniach gronkowcowych i paciorkowcowych, ale też w zakażeniach pneumokokami, meningokokami czy pałeczkami okrężnicy
· Wywołuje nieregularną wysoką gorączkę z dreszczami, przerzutowe ogniska ropne, zaburzenia w układzie krążenia i wyniszczenie chorego |
|
|
Term
| posocznica (sepsis) - cechy morfologiczne |
|
Definition
o Pierwotne ognisko zakażenia, może jednak zostać nieujawnione
o Zakrzepowe zapalenie żył drenujących okolicę pierwotnego ogniska
o Uogólnione powiększenie węzłów chłonnych
o Obrzmienie septyczne śledziony
o Mikroskopowe oznaki DIC
o ARDS
o Żółtaczka, ogniska świeżej martwicy wątroby,
o Martwica włókien mięśniowych i śródmiąższowe zapalenie mięśnia sercowego
o Upośledzenie czynności szpiku kostnego z rozwojem ognisk martwicy toksycznej
o Szybko postępujący rozkład gnilny, krótkotrwałe stężenie pośmiertne, czerwone podbarwienie wsierdzia i błony wewnętrznej dużych naczyń w następstwie hemolizy |
|
|
Term
| uogólnione procesy infekcyjne- Ropnica (pyemia) |
|
Definition
-zasadniczo posocznica, z tym, że wysoce zjadliwe bakterie ropotwórcze osiedlają się w różnych narządach tworząc w nich liczne na ogół drobne ropnie przerzutowe.
-liczne zwykle świeże rozsiane ropnie przerzutowe i zawały septyczne płuc, mięśnia sercowego, wątroby mózgu, śledziony, skóry i tkanki podskórnej oraz nerek i tkanki okołonerkowej
-ropne i surowiczo-ropne zapalenie opłucnej, osierdzia i ewentualnie otrzewnej, ropne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
-ropne zapalenie stawów i tkanki okołostawowej, zwłaszcza stawów biodrowych i kolanowych
-świeże przeważnie polipowate i wrzodziejące szybko postępujące zapalenie zastawek L serca (endocarditis ulcero-polyposa septica) |
|
|
Term
| uogólnione procesy infekcyjne- toksemia |
|
Definition
| jest stanem, w którym toksyny bakteryjne, a nie bakterie dostają się do krwi (błonica, tężec) |
|
|
Term
| uogólnione procesy infekcyjne - bakteriemia |
|
Definition
-bakterie chorobotwórcze dostają się okresowo zwykle wielokrotnie do krwioobiegu w warunkach
dostatecznej obrony ustroju. Nie rozmnażają się jednak we krwi, nie wywołują zmian toksycznych w
narządach i ustroju. |
|
|
Term
| zapalenie ostre - zmiany naczyniowe |
|
Definition
---> prowadzące do zwiększenia przepływu krwi
1. poszerzenie naczyń – najwcześniejsza manifestacja ostrego zapalenia (czasem poprzedza je krótkotrwały- kilka sek skurcz naczyń ). Początkowo dotyczy tętniczek, a następnie powoduje otworzenie kapilar. Zwiększony przepływ krwi powoduje zaczerwienienie i ocieplenie (histamina, NO)
2.zwiększona przepuszczalność mikrokrążenia
3. stasis- spowolnienie przepływu krwi i jej zagęszczenie umożliwia leukocytom przyleganie do śródbłonka i migrację |
|
|
Term
| zapalenie ostre - mechanizmy zabijania bakterii |
|
Definition
* głównym mechanizmem zabicia bakterii jest mechanizm tlenowy
*Układ H2O2-MPO-HOCl jest najsilniejszym systemem bakteriobójczym granulocytów
*Mechanizm zabijania bakterii na drodze niezależnej od tlenu polega na działaniu białek ziarnistości granulocytów:
§ białko kationowe ziarnistości granulocytów aktywuje fosfolipazę otoczki bakterii
§ lizozym trawiący glikopeptydowy komponent otoczki bakterii
§ laktoferryna – białko ziarnistości granulocytów wiążące żelazo
§ białko kationowe eozynofilów (mniej skuteczne w zwalczaniu bakterii, ale silnie oddziałuje na pasożyty)
§ defenzyny kationowe |
|
|
Term
| osoczowe mediatory zapalenia |
|
Definition
§ Krążą normalnie we krwi w
formie nieczynnej
§ Muszą ulec uczynnieniu poprzez
działanie aktywatora
§ Np. kaskady kwasu arachidonowego wymagają czasu na wyprodukowanie i
uwalniane są później niż mediatory pochodzące z komórek |
|
|
Term
| komórkowe mediatory zapalenia |
|
Definition
Mogą być przygotowane (produkowane) i przechowywane w ziarnistościach płytek krwi i leukocytów, albo mogą być
produkowane de novo „na
żądanie”
§ Mediatory gromadzone w ziarnach sekrecyjnych (np. histamina) uwalniane są
szybko |
|
|
Term
|
Definition
o Uwalniana z ziarnistości płytek krwi, komórek tucznych i bazofilów
o Powoduje obkurczanie się komórek śródbłonkowych w żyłkach, przez co ściana żyłek staje się bardziej przepuszczalna dla osocza i krwinek mogących łatwiej wydostać się do tkanki |
|
|
Term
|
Definition
o Ma podobne działanie do histaminy
o Uwalniana jest z pytek krwi po ich agregacji w miejscu uszkodzenia śródbłonka |
|
|
Term
|
Definition
o Powstaje w osoczu z kininogenu pod wpływem kallikreny
o Poszerza naczynia, ale działa wolniej od histaminy
o Powoduje skurcz mięśni gładkich i uczucie bólu w skórze |
|
|
Term
|
Definition
o W dużych stężeniach powoduje aktywacje płytek krwi, skurcz naczyń i skurcz oskrzela
o W bardzo małych stężeniach powoduje poszerzenie i zwiększenie przepuszczalności żyłek, aktywację leukocytów ze zwiększeniem zużycia tlenu, ich chemotaksję i degranulację |
|
|
Term
|
Definition
| o To białka produkowane głównie przez limfocyty i makrofagi |
|
|
Term
|
Definition
oczynnik rozszerzający naczynia krwionośne
oZmniejsza agregację płytek, hamuje funkcje mastocytów, zmniejsza rekrutację i migrację leukocytów w zapaleniu
o Ważny w procesie gojenia -zwiększenie ilości wytwarzanego NO przyspiesza ziarninowanie i gojenie wrzodu żołądka
czy dwunastnicy i odwrotnie – inhibitory syntez tlenku azotu opóźniają gojenie |
|
|
Term
| Pochodne kwasu arachidonowego |
|
Definition
| ileż można wałkować PG, leukotrieny, lipoksyny itp............. |
|
|
Term
| Zejście zapalenia ostrego -restitutio ad integrum (powrót do normy) |
|
Definition
- całkowita naprawa zmian zapalnych i przywrócenie obrazu tkanki do stanu pierwotnego. Należą tu nieznaczne i przejściowe uszkodzenia tkankowe, tkanek
które mogą ulegać regeneracji (oparzenia I stopnia, niektóre zakażenia bakteryjne i wirusowe- odra, surowicze zapalenie opon mózgowych, płatowe zapalenie płuc).
-rezolucja obejmuje neutralizację lub spontaniczny rozkład mediatorów zapalenia, powrót prawidłowej przepuszczalności naczyń, zatrzymani napływu leukocytów, śmierć (głównie na drodze apoptozy) granulocytów, oraz usunięcie płynu, białek, leukocytów, martwiczych fragmentów tkanek z miejsca zapalenia. |
|
|
Term
| zejście zapalenia ostrego - włóknienie i tworzenie blizny |
|
Definition
-występuje po znacznym zniszczeniu tkanek, zapaleniu dotyczącym tkanek niezdolnych do
regeneracji lub przy obfitym wysięku włóknikowym. Kiedy wysięk włóknikowy nie może zostać uprzątnięty, w obszar wysięku wrasta tkanka łączna, zamieniając go w tkankę włóknistą -organizacja.
W zapaleniach ropnych po sfagocytowaniu wysięku i obumarłych tkanek miejsce
zostaje zastąpione blizną. |
|
|
Term
| zejście zapalenia ostrego - progresja do zapalenia przewlekłego |
|
Definition
- występuje, gdy ostra odpowiedź zapalna nie ulega wygaszeniu (przetrwały czynnik wywołujący lub zaburzenie procesu
gojenia) |
|
|
Term
| zapalenie przewlekłe - ogólnie |
|
Definition
-dłuższy czas trwania
-odmienny skład nacieku (makrofagi, limfocyty, plazmocyty)
-aktywne zapalenie, uszkodzenie tkanki (z ewentualną martwicą) i proces gojenia
zachodzą równocześnie
- widoczne jest nie tylko uszkodzenie tkanki, ale gojenie przebiega z tworzeniem
ziarniny, tworzeniem nowych naczyń i proliferacją fibroblastów, a w końcu włóknieniem (fibrosis) i bliznowaceniem (cicatrisatio)
-chociaż może występować po zapaleniu ostrym, często zaczyna się podstępnie, bezobjawowo (RA, miażdżyca, tbc, przewlekłe choroby płuc). |
|
|
Term
| zapalenie przewlekłe - cechy morfologiczne |
|
Definition
o Nacieki z komórek jednojądrzastych- makrofagi, limfocyty, plazmocyty
o Destrukcja tkanek – spowodowana przetrwałym czynnikiem uszkadzającym lub komórkami zapalnymi
o Próby gojenia- proliferacja nowych naczyń (angiogeneza) oraz włóknienie |
|
|
Term
| zapalenie przewlekłe ziarniniakowe |
|
Definition
= szczególna forma zapalenia przewlekłego, zapalenie wytwórcze w przebiegu,
którego dochodzi do ogniskowego gromadzenia się aktywowanych makrofagów (komórek
nabłonkowatych, komórek olbrzymich) a także limfocytów, plazmocytów
o główną rolę spełniają monocyty i histiocyty, czyli makrofagi krążące i
osiadłe |
|
|
Term
| zapalenie przewlekłe - ziarniniak |
|
Definition
= ognisko przewlekłego zapalenia, złożone z mikroskopowych skupień makrofagów
(które uległy transformacji do komórek nabłonkowatych) otoczone komórkami jednojądrzastymi, głównie
limfocytami a także plazmocytami |
|
|
Term
| ziarninaki typu dookoła ciała obcego |
|
Definition
· ziarniniak dookoła szwów chirurgicznych czy też wokół ziaren talku.
· ziarniniak okołowierzchołkowy zęba
· Ziarniniaki „dookoła ciała obcego” zbudowane są głównie z komórek olbrzymich, które (w przeciwieństwie do komórek Langhansa) mają kilkadziesiąt jąder ułożonych chaotycznie |
|
|
Term
| ziarniniak nabłonkowatokomórkowy |
|
Definition
· powstaje na drodze immunologicznej
· Spowodowane są nierozpuszczalnymi cząsteczkami, typowo mikroorganizmami,
wywołującymi odpowiedź komórkową.
· Prototypem ziarniniaka immunologicznego jest wywołany przez Mycobacterium
tuberculosis |
|
|
Term
|
Definition
| -ziarniniaki z dużą liczbą komórek olbrzymich (duże makrofagi z wieloma jądrami) i z komórkami olbrzymimi typu Langhansa (z licznymi jądrami ułożonymi wianuszkowato lub podkowiasto na obwodzie) |
|
|
Term
| choroby ziarniniakowe - przykłady |
|
Definition
· Gruźlica
· Trąd
· Kiła
· Zapalenie węzłów chłonnych krezkowych
· Bruceloza (Brucella melitensis, abortus, suis i canis)
· Tularemia( Francisella tularensis)
· Choroba kociego pazura (Bartonella henselae)
· Beryloza (osoby narażone na kontakt z berylem)
· choroba Crohna
· Sarkoidoza (nieznany czynnik etiologiczny)
· Zmiany w węzłach chłonnych w pobliżu raka |
|
|
