Term
| NO - co to, gdzie syntezowana, rola |
|
Definition
- molekuła sygnalizacyjna
- prawie wszystkie tkanki organizmu
- role regulatorowe w układach:
* sercowo-naczyniowym
* nerwowym
* immunologicznym |
|
|
Term
| NO pod względem chemicznym (4) |
|
Definition
- mała, dwuatomowa cząsteczka gazu
- łatwo dyfunduje przez błony komórkowe -> idealny mediator
- nieparzysta liczba elektronów walencyjnych -> trwały moment magnetyczny, odpowiadający obecności jednego niesparowanego elektronu
- wolny rodnik = wysoka reaktywność chemiczna |
|
|
Term
|
Definition
L-agrinina -> NO
enzym: syntaza tlenku azotu |
|
|
Term
| niedobór tlenku azotu (5) |
|
Definition
- nadciśnienie tętnicze
- rzucawka okołoporodowa
- nadciśnienie płucne
- miażdżyca
- zaburzenia erekcji |
|
|
Term
|
Definition
- wstrząs endotoksyczny (jako reakcja na bakteryjny LPS, powoduje spadek CTK)
- padaczka
- pourazowe uszkodzenie OUN
- degeneracja siatkówki
- RZS |
|
|
Term
| syntaza tlenku azotu: co to + substraty do produkcji NO |
|
Definition
- homodimer
- arginina + tlen |
|
|
Term
| syntaza tlenku azotu: kofaktory (3) |
|
Definition
- NADPH (fosforan dinukleotydu nikotynamidoadeninowego)
- FAD (dinukleotyd flawinoadeninowy)
- BH4 (tetrahydrobiopteryna) |
|
|
Term
|
Definition
|
|
Term
|
Definition
| dinukleotyd flawinoadeninowy |
|
|
Term
|
Definition
| fosforan dinukleotydu nikotynamidoadeninowego |
|
|
Term
| izoformy sytnazy tlenku azotu: |
|
Definition
- nNOS = NOS-1 = neuronalna
- iNOS = NOS-2 = indukowalna
- eNOS = NOS-3 = endotelialna |
|
|
Term
| NOS-1: inna nazwa, konstytutywny czy indukowalny, występowanie, jak duża produkcja, co ją aktywuje, rola, obecność |
|
Definition
- neuronalna = nNOS
- konstytutywny
- w neuronach
- niewielkie ilości
- zwiększenie śródkomórkowego stężęnia jonów wapnia
- rola w neurotransmisji w OUN
- obecna m.in. w neuronach nitrergicznych, które unerwiają ciała jamiste |
|
|
Term
|
Definition
|
|
Term
| NOS-1: konstytutywny czy indukowalny |
|
Definition
|
|
Term
|
Definition
|
|
Term
| NOS-1: jak duża produkcja |
|
Definition
|
|
Term
|
Definition
| zwiększenie śródkomórkowego stężęnia jonów wapnia |
|
|
Term
|
Definition
|
|
Term
|
Definition
| obecna m.in. w neuronach nitrergicznych, które unerwiają ciała jamiste |
|
|
Term
| NOS-2: inna nazwa, konstytutywny czy indukowalny, gdzie występuje, jak duża produkcja, co ją aktywuje, rola |
|
Definition
- iNOS = indukowalna
- indukowalny
- makrofagi, komórki mięśni gładkich
- duże ilości
- * cytokiny (TNF-alfa, IL-1) * endotoksyny bakteryjne (LPS)
- rola w reakcjach zapalnych |
|
|
Term
|
Definition
|
|
Term
| NOS-2: indukowalna czy konstytutywna |
|
Definition
|
|
Term
|
Definition
- makrofagi
- komórki mięśni gładkich |
|
|
Term
|
Definition
- cytokiny: TNF-alfa, IL-1
- endotoksyny bakteryjne: LPS |
|
|
Term
|
Definition
|
|
Term
| NOS-3: inna nazwa, konstytutywny czy indukowalny, występowanie, produkcja, rola, aktywacja |
|
Definition
- eNOS = endotelialna
- konstytutywny
- śródbłonek naczyń
- niewielkie ilości
- regulacja stanu napięcia naczyń krwionośnych
- aktywacja:
a) przez zwiększenie śródkomórkowego stężenia jonów wapnia
b) uzależniona m.in. od interakcji z białkami:
* kaweoliną 1
* kalmoduliną |
|
|
Term
|
Definition
|
|
Term
| NOS-3: indukowalny czy konstytutywny |
|
Definition
|
|
Term
|
Definition
| komórki śródbłonka naczyń |
|
|
Term
|
Definition
|
|
Term
|
Definition
| regulacja stanu napięcia naczyń krwionośnych |
|
|
Term
|
Definition
a) przez zwiększenie śródkomórkowego stężenia jonów wapnia
b) uzależniona m.in. od interakcji z białkami:
* kaweoliną 1 (składnik tzw. kaweoli błony komórkowej komórek śródbłonka) -> łączy się z eNOS, hamując jej aktywność
* kalmodulina -> pod wpływem jonów wapnia odszczepia od kaweoliny-1 eNOS i umożliwia jej aktywację |
|
|
Term
| mechanizm przeciwdziałania dysfunkcji śródbłonka przez statyny |
|
Definition
| hamowanie prenylacji kaweoliny 1 -> pozbawienie jej kotwicy hydrofobowej, zatrzymującej ją w błonie komórkowej -> odszczepienie eNOS od kaweoliny 1 -> wzrost produkcji NO |
|
|
Term
|
Definition
| asymetryczna dimetyloarginina |
|
|
Term
|
Definition
- endogenny kompetytywny inhibitor eNOS
- zwiększenie surowiczego stężenia ADMA jest uznawane za czynnik ryzyka miażdżycy |
|
|
Term
| reakcja NO z anionem nadtlenkowym (O2-) |
|
Definition
- gwałtowna reakcja
- wytwarza się bardzo toksyczny anion nadtlenoazotynowy (ONOO-) |
|
|
Term
| Inne drogi aktywacji eNOS: (2) |
|
Definition
- mediatory organizmu łączące się ze swoistymi receptorami na powierzchni śródbłonka -> wzrost stężenia jonów wapnia w komórkach w wyniku transdukcji sygnału pobudzenia -> aktywacja eNOS
* bradykinina
* acetylocholina
* histamina
* serotonina
* trombina
* substancja P
- naprężenia styczne naczynia (inaczej: siła ścinająca, shear stress) -> aktywacja eNOS |
|
|
Term
| NO w utrzymaniu równowagi krew/ściana naczyń |
|
Definition
naprężenie styczne naczynia = siła ścinająca, shear stress
prawidłowo ciągła synteza niewielkich ilości NO -> sprawia to że tętnice zawsze są w stanie częściowej relaksacji -> zaburzenie w tzw. dysfuncji śródbłonka może prowadzić do nadciśnienia i miażdżycy |
|
|
Term
|
Definition
| może być przenoszony przez hemoglobinę |
|
|
Term
|
Definition
| gwałtownie reaguje z hemem, którego powinnowactwo do tlenku azotu jest ponad 10 000 razy większe niż do tlenu |
|
|
Term
|
Definition
| tlenek azotu może się przyłączać odwracalnie do hemoglobiny przez cysteinowe grupy siarczkowe -> powstaje S-nitrozohemoglobina -> udział w przetwarzaniu procesów związanych z tlenkiem azotu, takich jak regulacja CTK |
|
|
Term
| Tlenek azotu - przejście do komórek mięśni gładkich |
|
Definition
- mała lipofilna cząsteczka gazu
- łatwo dyfunduje przez błony do wnętrza komórek położonych głębiej |
|
|
Term
| aktywacja cyklazy guanylowej przez NO |
|
Definition
- cytozolowa = rozpuszczalna cyklaza guanylowa jest hemoproteiną
- NO kowalencyjnie łączy się z grupą hemową enzymu -> wzrost aktywności enzymu -> wzrost cGMP |
|
|
Term
| kowalencyjne połączenie NO z grupą hemową cyklazy guanylowej |
|
Definition
| Fe3+ w pierścieniu hemowym jest związany koordynacyjnie z 5 ligandami -> NO tworzy z Fe3+ szóste wiązanie koordynacyjne -> wymusza to zmiany w strukturze przestrzennej enzymu |
|
|
Term
| nierozpuszczalna cyklaza guanylowa |
|
Definition
- błonowa
- związana z receptorem dla ANP |
|
|
Term
|
Definition
- wtórny przekaźnik
- uczestniczy w aktywacji wielu enzymów, wywołując w komórce określony efekt biologiczny, np. w naczyniach krwionośnych rozkurcz mięśni gładkich
- aktywuje kinazę białkową G |
|
|
Term
|
Definition
- stymulacja fosfatazy łańcuchów lekkich miozyny, co wywołuje ich deforforylację
- hamowanie mobilizacji jonów wapnia z siateczki śródplazmatycznej poprzez blokadę receptorów dla IP3
- aktywacja transportu jonów wapnia z komórki na zewnątrz
te procesy prowadzą do ROZKURCZU mięśniówki gładkiej naczyń |
|
|
Term
| jaki enzym jest aktywowany przez NO? |
|
Definition
|
|
Term
|
Definition
|
|
Term
|
Definition
|
|
Term
| mechanizm działania nitrogliceryny |
|
Definition
pośrednio
proces biotransformacji leku: proces REDUKCJI (a nie utlenianie jak w syntazie tlenku azotu) azotu -> S-nitrozotiol (dawca tlenku azotu) -> aktywacja cyklazy guanylowej mięśni gładkich -> rozkurcz naczyń |
|
|
Term
|
Definition
| - molsydomina - nitroprusydek sodu |
|
|
Term
| molsydomina - zastosowanie |
|
Definition
| w celu zapobiegania bólom wieńcowym w okresie przerwy w podawaniu azotanów (która ma zapobiec wystąpieniu mechanizmu tolerancji) |
|
|
Term
| molsydomina - mechanizm działania |
|
Definition
| prolek: enzymatyczne odszczepienie reszty etoksykarbonylowej -> SIN-1 -> nieenzymatyczne otwarcie pierścienie SIN-1-> postać z otwartym pierścieniem SIN-1A -> odszczepienie tlenku azotu |
|
|
Term
|
Definition
|
|
Term
| co odróżnia mechanizm działania molsydominy od azotanów? |
|
Definition
| brak konieczności udziału enzymów i kofaktorów |
|
|
Term
|
Definition
- stosowany do szybkiego obniżenia ciśnienia tętniczego krwi w przypadku przełomu nadciśnieniowego
- rozkłada się na świetle |
|
|
Term
| działania niepożądane nitroprusydku sodu (4): |
|
Definition
- nudności
- wymioty
- kurcze mięśni
- zatrucie cyjankami i tiocyjankami (rodankami) |
|
|
Term
| unerwienie ciał jamistych |
|
Definition
| neurony nitrergiczne, na których końcach uwalniany jest NO |
|
|
Term
| mechanizm działania selektywnych inhibitorów PDE5 (2) |
|
Definition
- przypominają strukturą cGMP
- hamują aktywność fosfodiesterazy PDE5 -> brak rozkładu cGMP -> potęgowanie działania NO |
|
|
Term
|
Definition
|
|
Term
| selektywne inhibitory PDE5 (3) |
|
Definition
- SYLDENAfil
- TADALAfil
- WARDENAfil |
|
|
Term
| zastosowanie inhibitorów PDE5 (2) |
|
Definition
- leki na potencję
- leczenie nadciśnienia płucnego |
|
|
Term
|
Definition
- nadciśnienie płucne, zwłaszcza u dzieci
- ARDS |
|
|
Term
|
Definition
substrat NO
- leczenie chromania przestankowego kończyn dolnych
- leczenie objawów rzucawki okołoporodowej |
|
|
Term
|
Definition
podstawowy czynnik decydujący o:
- CTK
- przepływie krwi
- potencjale naczynio-rozszerzającym |
|
|
Term
| substancje produkowane przez śródblonek, zapobiegające agregacji płytek i krzepnięciu krwi (6) |
|
Definition
- prostacyklina (PGI2)
- tlenek azotu (NO)
- tkankowy aktywator plazminogenu (t-PA)
- ADP-aza (CD39)
- inhibitor ścieżki krzepnięcia aktywowanej przez czynnik tkankowy (TFPI)
- trombomodulina |
|
|
Term
|
Definition
| inhibitor ścieżki krzepnięcia aktywowanej przez czynnik tkankowy |
|
|
Term
|
Definition
| jest punktem uchwytu dla trombiny; zmienia ją z silnie prozakrzepowej substancji w przeciwzakrzepową, aktywującą białko C |
|
|
Term
| co wywołuje dysfunkcję śródbłonka? (7) |
|
Definition
spadek produkcji czynników zapobiegających agregacji płytek i krzepnięciu krwi
- utlenione LDL
- cukrzyca
- wolne rodniki
- nadciśnienie
- papierosy
- duże stężenie homocysteiny we krwi
- przewlekłe infekcje |
|
|
Term
|
Definition
| fosfodiesteraza rozkładająca cGMP |
|
|
Term
|
Definition
| inhibitor ścieżki krzepnięcia aktywowanej przez czynnik tkankowy |
|
|
Term
| inhibitor ścieżki krzepnięcia aktywowanej przez czynnik tkankowy |
|
Definition
|
|
