Waarom is waarneming een actief proces?

(hier: bij het visuele signaal)

1. Het signaal dat in de hersenen aankomt is onvolledig.

2. De beelden op de retina zijn plat.

3. Het binnenkomend signaal van een voorwerp verandert  voortdurend.

Grootte

Vorm

Lichtheid

Kleur

(leer van het zoeken)

Wat is het heuristisch interpretatieproces?

(Palmer 1999)

Verkeerde perceptie stelt ons in staat te onderzoeken:

1. Welke veronderstellingen het perceptuele systeem maakt om de meest waarschijnlijke distale stimulus te berekenen

2. Om inzicht te krijgen in de manier waarop het signaal van de retina vervormd wordt

Het vuren van een ganglioncel leidt tot inhibitie van naastgelegen neuronen. 

Dit helpt ons 2 prikkels van elkaar te onderscheiden.

Het vergroot contrast.

De informatiestroom van de kenniscentra naar de vroegere stadia van verwerking.

De zoektocht naar sensorische informatie sturen en de waarneming zo efficienter maken.

1. Primaire schets

2. Perceptuele organisatie

3. Patroon en objectherkenning

De eerste stap van objectherkenning binnen de bottom-up informatiestroom.

Hierbij wordt het originele beeld vervangen door een schets van lijnen die plotselinge intensiteitsveranderingen in het oorspronkelijke beeld aanduiden.

Perceptuele groepering

Figuur en achtergrondscheiding

Gelijkheid 

Nabijheid

Geslotenheid 

Goede voortzetting

Vroegere ervaringen

Woordherkenning

Waarneming van beweging

Omsingeling

Grootte van het gebied

Symmetrie

Locatie

Textuur

Vertrouwdheid

Vorm

Deze representatie bevat informatie over de oppervlakten die zichtbaar zijn voor de kijker.

Vanuit zijn gezichtshoek

De ontbrekende elementen uit de kijker gerichte visie worden aangevuld.

Dit vereist herkenning van het voorwerp.

Template matching

Kenmerkenherkenning

Templates zijn voostellingen van voorwerpen die in het geheugen opgeslagen zijn

Als de retinale figuur voldoende overeenstemt met een template dan wordt het voorwerp herkend

Het uiteindelijke doel van de perceptie is dat ook de functie van het voorwerp geactiveerd wordt

Ons visuele systeem kan voorwerpen herkennen op basis van karakteristieke kenmerken.

vb. een "N" wordt geidentificeerd hoe je hem ook schrijft.

Irving Biederman 1987

"recognition bij components theory" 

Voorwerpen kunnen omschreven worden door gebruik te maken van 36 basisvormen.

In sommige illusies zien wij silhouetten zonder dat hier fysische randen voor aanwezig zijn

Dit is een top-down proces

Diepte aanwijzingen

De retina detecteert geen informatie over de afstand die lichtstralen afgelegd hebben op hun weg van stimulus naar het oog

Binoculaire dispariteit

en monoculaire diepteaanwijzingen

Elke retina ontvangt enigszins andere informatie over dezelfde voorwerpen in de buitenwereld.

Dispariteit= ongelijkwaardigheid.

1. Hoe dichterbij een voorwerp is hoe meer de hersenen de neuronale representatie van de ogen moeten verschuiven om tot een beeld te komen.

2. De mate waarin de ogen moeten convergeren om op een voorwerp te fixeren. De spieren die zorgen voor de oogbewegingen sturen signalen naar de hersenen die gebruikt worden om de afstand tot het gefixeerde voorwerp te berekenen.

*De grootte van het beeld op de retina.
* Textuurgradient.

* Liniaire perspectief.

* Interpositie (overlapping)
*Bewegingsparalax. 

Twee gelijke horizontale lijnen met links en rechts verticale lijnen die naar elkaar toe lopen. 

Illusie: bovenste horizontale lijn lijkt langer dan de onderste

Illusie op basis van diepteinzicht

Een lijn met de vinnen naar buiten lijkt langer dan een lijn met de vinnen naar binnen

Illusie op basis van diepte inzicht

Wat is de kamer van Ames?

Voorwerpen die onafhankelijk van ons bewegen 

Bewegingen van andere levende wezens

Deze kunnen wij herkennen met een minimum aan informatie.

vb. 12 lichtjes op een bewegende figuur

Wat is het groeperingsprincipe van het gemeenschappelijk lot?

(Wertheimer)

Het waarnemen van beweging bij opeenvolging van statische beelden.

vb. film

Dit is een situatie waarbij de beweging van een voorwerp verkeerd gepercipieerd wordt door een beweging in de achtergrond

Vb. een trein naast je die gaat rijden, en waardoor het lijkt alsof je zelf rijdt

Neuronen die vuren in de frontale lob als wij zelf bewegen of anderen bewegingen zien maken.

vb. geeuwen

Dat mensen tijdens het luisteren naar iemand de woorden verstaan door de neuronen te aktiveren die ze zouden gebruiken indien ze de woorden zelf uitspraken.

(spiegelneuronen)

Wat is de theorie van gebeurteniscodering?

(Hommel et al.)

Doordat de proefpersoon de cirkel links als groter ziet als rechts zou hij daar zijn grijpbeweging op aanpassen.

Proefpersonen bleken zich snel aan te passen op basis van het planning en controle model

(het bijstellen van de beweging naarmate de hand dichter bij het voorwerp komt)

Wat zijn de drie mechanismen die laten zien dat ervaring leidt tot beter waarnemen?

Goldstone (1998)

(perceptueel leren)

1. Meer aandacht naar belangrijke kenmerken.

2. Ontwikkeling specifieke receptoren. (bv. templates creeren voor stimuli die vaak voorkomen)

3. Men kan verschillende stimuli beter onderscheiden.

(toegevoegd)

Wat is waarneming?

Als pasgeborenen dezelfde stimulus verschillende keren na elkaar zien, dan raken ze eraan gewend en verliezen hun aandacht hiervoor

Evidentie voor het leren van diepteperceptie

(kleiner blokje aanbieden op dezelfde relatieve afstand als een groter blokje.. kinderen waren meer geïnteresseerd, is een aanwijzing voor diepte inzicht)

Apparente beweging

Geïnduceerde beweging

Waterval- illusie

Context

Subjectieve contouren

Woordsuperioriteitseffect

Omkeerbare figuren

Spiegelneuronen

Automatische activatie van responsen

Ebbinghaus illusie