Term
|
Definition
| Job, baan. Geheel van taken en verantwoordelijkheden binnen één organisatie van één persoon. Verschillend van andere functies en verbonden met netwerk aan functies |
|
|
Term
|
Definition
| verzameling van activiteiten of handelingen met gemeenschappelijk doel die in kort tijdsbestek, met een logische en noodzakelijke opeenvolging uitvoerbaar zijn. |
|
|
Term
|
Definition
| set van gecoördineerde en doelgerichte activiteiten die inspanning vereisen in ruil voor iets anders. |
|
|
Term
|
Definition
Verhoging van efficientie en productiviteit via wetenschappelijke bedrijfsvoering
1. scheiding van kennis en kunde
2. arbeidsdeling en standaardisering
3. evenwicht met het fysisch kunnen van de mens
4. selectie
5. eenvoudige, snelle en goedkope opleiding
6. stukloon als motivatie
7. productiebeheer aanpassen
8. Aanwezigheid van ergonomische werkvoorwaarden |
|
|
Term
| Socio-technische systeemdenken |
|
Definition
| Optimalisering van sociale en technische systemen via invoering van semi-autonome zelfsturende werkgroepen en teams. Manir van denken over ontwikkeling van werk en biedt een organisatorisch kader. |
|
|
Term
| Job Characteristics model |
|
Definition
| Beantwoordt de vraag van wat de ideale job is. Schuift 5 kern jobkarakteristieken naar voor: variatie, taakidentiteit, taaksignificantie, autonomie en feedbackmogelijkheden |
|
|
Term
|
Definition
| taken toevoegen waardoor functie intrinsiek belonender wordt. Doel is mentale groei. |
|
|
Term
|
Definition
| uitbreiding met dezelfde soort taken. Doel is variatie |
|
|
Term
|
Definition
| Uitbreiding met zelfde soort functie. Moeilijkheid van functies verandert niet. |
|
|
Term
|
Definition
| Beweging van de jaren 70 die de voorgaande stromingen integreert. hierbij ligt de nadruk op participatie, inspraak, zeggenschap en taakverrijking. |
|
|
Term
|
Definition
model in reactie op de arbeidsdeling van Taylor. De nadruk ligt dat arbeid moet leiden tot welzijn. Eerste fysiologische stressreacties later psychologische stressverschijnselen.
Neemt objectieve, subjectieve omgeving op in het model met persoonlijkheid en sociale ondersteuning als mediator. |
|
|
Term
| Person-enviroment fit model |
|
Definition
| Stelt dat werkstress een misfit is tussen de behoeften van de werknemer en hulpbronnen in de omgeving of een misfit tussen de eisen van de omgeving en de hulpbronnen van de werknemer. Dus een objectieve of subjectieve misfit. Deze misfit kan men verminderen door actieve/passieve coping of sociale steun. |
|
|
Term
|
Definition
Model met synthese van taakontwerp en stresstraditie. Stelt dat er 3 basisdimensies zijn: psychologische demands, desicion lattitude en sociale steun.
Schuift 4 hypotheses naar voor: strainhypothese, actief lerenhypothese, isostrainhypothese, sociale actieve leerhypothese |
|
|
Term
|
Definition
Stelt dat oge mentale gezondheid gerelateerd met het werk impliceert hoog scoren op de 5 mentale gezondheidsaspecten, waarbij het ideaal is dat de werkomgeving dit bevordert.
(affectief, competentie, aspiratie, autonomie, geïntegreerd funcitoneren)
2 vormen relaties: constant effect en additional decrement |
|
|
Term
| Effor Reward Imbalance model (ERI) van Siergrist |
|
Definition
Steunt op het principe van sociale wederkerigheid; focust op relatie werk en ervaring van het werk.
Met overcommitment als moderator. Voorgesteld als weegschaal waarbij onbalans moet hersteld worden. |
|
|
Term
| Organisatorische turnover intentie |
|
Definition
| neigin om te verlaten ten opzichte van de organisatie |
|
|
Term
| professional turnover intentie |
|
Definition
| neiging om te verlaten ten opzichte van de job |
|
|
Term
| Job Demands-resources (JD-R) model/ Werkstressoren Energiebronnen (WEB) model |
|
Definition
Antecedenten van burnout en brede conceptualisatie; uitputting en loskoppelen; eisen en arbeidsmiddelen
Duidt op het belang van beroepsspecifiteit van werkstressoren en energiebronnen. Er is een energetisch procel en een motivationeel. Alsook een interacties tussen JD en energiebronnen. Energiebronnen hebben vooral een motiveren effect als de taakeisen hoog zijn. |
|
|
Term
| Demand-Induced Strain Compensation model (DISC) |
|
Definition
Model van uit dat werkgedrag energie kan verbruiken of ontginnen. Splitst alle concepten op in fysiek, emotioneel en cognitief.
Drivoudig matching principe (TMP)
Compensatie principe en balansprincipe
Later ook nog toevoeging van off-job recovery |
|
|
Term
| Kantitatieve jobeisen (JD) |
|
Definition
| Constitueren de elementen of de werkomgeving dat zich bezighoudt met de hoeveelheid en de snelheid van werk, wat fysische en psychologische inzet vereist. |
|
|
Term
|
Definition
| stelt dat mensen best presteren bij middelmatige werklast |
|
|
Term
|
Definition
| mate waarin 2 partijen hetzelfde denken |
|
|
Term
|
Definition
| Job demand met risico om als stresserend ervaren te worden |
|
|
Term
|
Definition
| stelt dat alle JD cognitieve activiteit vereisen. Dat mensen deze cognitieve activiteiten gebruikt om ons gedrag in functie van doelen te reguleren. Acties worden sequentieel en hierarchisch uitgevoerd worden. Gevolg hiervan is automatisme. |
|
|
Term
|
Definition
| psychologisch processen nodig in de job om de door de organisatie gewenste emoties te reguleren of tonen in service interacties, ook al ervaar de werknemer deze niet echt zelf. |
|
|
Term
|
Definition
| je, maar je kan niet, gewettigde afwezigheid |
|
|
Term
|
Definition
| er is sprake van ziekte, maar men zou nog steeds arbeidsongeschikt zijn. |
|
|
Term
|
Definition
| niet ziek zijn, niet komen werken |
|
|
Term
|
Definition
| afwezigheid door ziekte die medisch geassisteerd is door een doktersbriefje |
|
|
Term
|
Definition
| Je bent ziek, maar je komt alsnog naar het werk |
|
|
Term
|
Definition
| Mate waarin werknemer inspraak hebben activiteiten en de omstandigheden waaronder zij werken waardoor ze het meest overeenkomen met hun behoeften en noden |
|
|
Term
|
Definition
| Suboptimaal aanwzig zijn is het gevolg van te weinig herstel. Accumulatie van belastingen zorgt voor gezondheidsproblemen. |
|
|
Term
|
Definition
| uren bovenop de contractuele werkuren |
|
|
Term
|
Definition
| werken buiten normale of standaaruren |
|
|
Term
|
Definition
| is een type herstel dat plaatsvindt tijdens de werkuren |
|
|
Term
|
Definition
| type herstel dat plaatsvindt buiten het werk |
|
|
Term
| resource-consuming activities |
|
Definition
| recovery activiteit die je mentaal kan bevrijden van je werk, maar het vergt wel energie |
|
|
Term
| resource providing activities |
|
Definition
| recovery activiteit waarbij je iets passie doet zonder al te veel inspanning. kan dus ook energie geven |
|
|
Term
|
Definition
Afhankelijk van welke activiteit je onderneemt om te ontspannen/herstellen heb je een andere ervaring.
Vormen:
- psychologische afstandelijkheid
- relaxatie
- master ervaring
- controle |
|
|
Term
| Stressor detachment model van Sonnetag en Fritz |
|
Definition
| In dit model kan detachment zowel een onafhankelijke, afhankelijke variabele zijn, alsook een mediator en moderator tussen jobstressors en "strain en impaired well-being" |
|
|
Term
|
Definition
| mate waarin werknemer zelf beslist om te gaan werken. heeft effect op work-life balans en welzijn (recovery) |
|
|
Term
|
Definition
| Klinisch syndroom met als symptomen emotionele uitputting, depersonalisatie en verminderde persoonlijke bekwaamheid. incidentie is 10-25%. |
|
|
Term
|
Definition
| Voorkomen en beheersen van risico's die kunnen leiden tot accidentele schade. Arbeidsongevallen kunnen skill of rule-based zijn. |
|
|
Term
|
Definition
| voorkomen en beheersen van risico's tegen intentionele schade. |
|
|
Term
|
Definition
| is zowel veiligheid naleven, zich houden aan regels, alsook veiligheid perceptie en bereidwillig veiligheid promoten. |
|
|
Term
|
Definition
5 dimensie schaal, als men op alle 5 hoog scoort dan is er een goed klimaat en zal men meer performant zijn en meer veiligheidscompliance vertonen.
Dimensies: leiderschap, bronnen, risico bewustzijn, ommunicatie en toewijding. |
|
|
Term
| Psycho-social safety climate |
|
Definition
4 kenmerken worden als indicator gebruikt voor een psycho-sociaal klimaat.
- management commitment
- management priority
- organizational communication
- organizational participation |
|
|
Term
| Relatieve deprivatie model (Marie Jahoda) |
|
Definition
Stelt dat werk naast het zorgen voor inkomen ook nog zorgt voor:
1. Structuur in de tijd
2. Opportuniteiten tot sociaal contact
3. delen van doel
4. sociale identiteit/status
5. reguliere activiteiten
Stelt niet dat een job hebben leuk is, maar wel beter dan geen job hebben. |
|
|
Term
| Vocational psychology (Stern en Munsterberg) |
|
Definition
| Tak van personeelspsychologie die zich richt op de koppeling tussen de arbeidskenmerken en de wervereisten, geode match tussen job en werknemer |
|
|
Term
| Scientific management / Taylorisme |
|
Definition
| Hierbij ligt de focus op de taak zelf. men gaat de taak zo opdelen dat iedereen deze kan uitvoeren. Gingen ervan uit dat mensen lui en dom zijn. Par-for-performance systems |
|
|
Term
|
Definition
Het passen van werknemer is job met extra aandacht aan de menselijke kan van het werken kwam tot stand door de experimenten van Harvard-based onderzoek.
(Mayo en Roethlisberger) |
|
|
Term
| Contemporary work psychology |
|
Definition
| Verhogen van productie door het optimaliseren van de organisatie, werkmethodes en jobkarakteristieken, maar tegelijkertijd ook het maximaliseren van werknemers zijn gezondheid en welzijn. Is interdisciplinair. |
|
|
Term
| Hobfoll's Conservation of resources theory (COR) |
|
Definition
| Menselijke moticatie is gericht op het onderhoud en accumulatie van job resources |
|
|
Term
|
Definition
| Strategie om te voorkomen dat primaire taakprestatie openlijk afneemt. Wordt bereikt door de mobilisatie van sympathische activatie en verhoogde subjectieve inspanning. |
|
|
Term
|
Definition
| Voortdurend veranderde cognitieve en gedragspogingen om specifieke eisen te beheren die worden beschouwd als belastingen. |
|
|
Term
|
Definition
| Produceren van goederen en diensten op precies het moment dat ze nodig zijn voor de volgende stap in de productie of voor de klant |
|
|
Term
|
Definition
| gericht op het zo ongebruikt mogelijk maken van producten met een paar employee resources |
|
|
Term
| High performance work systems |
|
Definition
| Systemen die organisatie hebben die HRM praktijken ondersteunt die vaardigheden, motivatie ene kansen voor werknemers stimuleren op manier dat werk inspanning zal vergroten. |
|
|
Term
|
Definition
- Fysieke
- emotionele
- cognitieve
- motivationele |
|
|
Term
|
Definition
| potentieel stressvolle situaties die uitdagende aspecten kunnen bevatten . |
|
|
Term
|
Definition
| Potentieel stressvolle situaties kennen bedreigingen bevatten met potentieel negatieve consequenties. JD die persoonlijke groei in de weg staan |
|
|
Term
|
Definition
de herhaalde cycli van monitoring en uitvoeren
test-operate-test-exit |
|
|
Term
|
Definition
| aspecten van de werksituatie die actie regulering gemakkelijker maken |
|
|
Term
|
Definition
| condities die direct gerelateerd zijn aan de taak en die het moeilijker of zelfs onmogelijk maken om het doel te realiseren en de actie te reguleren |
|
|
Term
|
Definition
| men weet niet hoe een bepaald doel moet worden bereikt, welke soort plannen nuttig zijn en welke feedback nodig is. |
|
|
Term
|
Definition
| proberen de emoties te beheersen die op het oppervlakte verschijnen. Impliceert dissonantie |
|
|
Term
|
Definition
| niet alleen focus op het gedrag, maar ook echt proberen wat ze voelen te beinvloeden. |
|
|
Term
|
Definition
| weten hoe andere mensen zich voelen |
|
|
Term
|
Definition
| periode tussen start en einde van de afwezigheid |
|
|
Term
| Work-strain absence model van Darr en Johns |
|
Definition
| Ziekteverzuim is een vorm van ontwenningsgedrag waar strain voorgaat. Verzuim kan resources herstellen en coping-potentiaal kan leiden tot minder werkdruk na terugkeer op het werk (niet bevestigd). |
|
|
Term
|
Definition
| Antecedenten zoals psycho-sociale werkomgeving, levensstijl, en persoonlijkheid kunnen het risico op burn-out vergroten, wat dan leidt tot verzuim. Ziekteverzuim beinvloedt burn-out: herstel, verzuim kan niveau van burnout verlagen. |
|
|
Term
| Illness flexibility model |
|
Definition
Veronderstellen dat ziekte kan leiden tot verlies van functie, maar wil niet persee zeggen dat werknemer niet in staat zijn om te werken. Of mensen zich ziek melden hangt af van hun kansen om hun work-effort te verminderen/veranderen. Flexibiliteit, als ze ziek zijn kunnen ze nog steeds gaan werken.
Kan op ziek melden is het grootst bij weinig mogelijkheden tot word-effort vermindering en aanwezigheidvereisten laag zijn. |
|
|
Term
|
Definition
| gevoel van verplicht om steun te beantwoorden, kan leiden tot lager zelfbeeld. |
|
|
Term
|
Definition
| eenvoudige actie wordt niet uitgevoerd zoals gepland |
|
|
Term
|
Definition
| weglating om een vereiste actie uit te voeren. |
|
|
