Term
| Wat zijn de drie kerndimensies van behoefte ondersteunend opvoeden? |
|
Definition
- Autonomie ondersteunend vs. dwingend (controlerend) opvoeden
- Goed gestructureerd vs. chaotisch te werk gaan
- Relationele steun bieden vs. afstandelijk opvoeden |
|
|
Term
| Wat zijn de bouwstenen voor autonomie ondersteunend opvoeden? |
|
Definition
1. Taakplezier
2. Inbreng
3. Duiding
4. Het ritme van het kind
5. De persoonlijke stem van het kind
6. Uitnodigende taal |
|
|
Term
| Wat houdt de bouwsteen taakplezier in? |
|
Definition
Autonomieondersteunend opvoeden: voeden van innerlijke motivationele bronnen
Afwezigheid autonomieondersteunend opvoeden/aanwezigheid controlerend opvoeden: gebruik maken van externe motivatoren (straf, beloning) |
|
|
Term
| Wat houdt de bouwsteen inbreng in? |
|
Definition
Autonomieondersteunend opvoeden: stimuleren van dialoog, inbreng, initiatief en exploratiedrang
Afwezigheid autonomieondersteunend opvoeden/aanwezigheid controlerend opvoeden: poging tot dialoog, inbreng, initiatief en exploratie afbreken en onderdrukken |
|
|
Term
| Wat houdt de bouwsteen duiding in? |
|
Definition
Autonomieondersteunend opvoeden: kindgerichte en betekenisvolle duiding en onderbouwing bieden
Afwezigheid autonomieondersteunend opvoeden/aanwezigheid controlerend opvoeden: gebrekkige duiding of oudergerichte en machtgebaseerde onderbouwing |
|
|
Term
| Wat houdt de bouwsteen het ritme van het kind in? |
|
Definition
Autonomieondersteunend opvoeden: geduldig het ontwikkelingsritme van het kind volgen
Afwezigheid autonomieondersteunend opvoeden/aanwezigheid controlerend opvoeden: opleggen van het eigen ontwikkelingsritme of overnemen van het ontwikkelingsritme van het kind |
|
|
Term
| Wat houdt de bouwsteen de persoonlijke stem van het kind in? |
|
Definition
Autonomieondersteunend opvoeden: verwelkomen en erkennen van afwijkend perspectief
Afwezigheid autonomieondersteunend opvoeden/aanwezigheid controlerend opvoeden: minimaliseren, onderdrukken of ontkennen van afwijkend perspectief, extra waarderen van congruent perspectief |
|
|
Term
| Wat houdt de bouwsteen uitnodigende taal in? |
|
Definition
Autonomieondersteunend opvoeden: uitnodigende en informerende communicatie
Afwezigheid autonomieondersteunend opvoeden/aanwezigheid controlerend opvoeden: dwingende en beoordelende communicatie |
|
|
Term
| Wat betekent gecontroleerd opvoeden binnen de ZDT? |
|
Definition
| Een opvoeding die dwingend, verplichtend en manipulatief van aard is. |
|
|
Term
| Wat betekent gecontroleerd opvoeden binnen de KOP? |
|
Definition
| Een vorm van regulatie en structuur aanbrengen bij het kind |
|
|
Term
| Welke twee subcategorieën kunnen we onderscheiden in de controlerende strategieën? |
|
Definition
- Intern controlerend opvoeden
- Extern gecontroleerd opvoeden |
|
|
Term
| Wat is intern controlerend opvoeden? |
|
Definition
| De mate waarin ouders de kinderen van binnenuit onder druk zetten door in te spelen op gevoelens van schuld, schaamte en angst |
|
|
Term
| Wat is extern gecontroleerd opvoeden? |
|
Definition
| De mate waarin ouders hun kind van buiten af onder druk zetten door middel van straffen, dreigen, belonen, etc. |
|
|
Term
| Wat is autoritair opvoeden? |
|
Definition
| Een breder concept dan wat we binnen de ZDT bedoelen met dwingend opvoeden |
|
|
Term
| Wat is onafhankelijkheid? |
|
Definition
| De mate waarin iemand in staat is om zijn eigen beslissing te nemen, problemen op te lossen en emotioneel afhankelijk kan functioneren |
|
|
Term
|
Definition
| Als ouders willen dat hun kind constant beroep doet op hen als het aankomt op het maken van beslissingen |
|
|
Term
| Wat is vrijwillige onafhankelijkheid? |
|
Definition
| Begrip voor de toenemende zelfstandigheid van het kind, ouders geven keuzes en tonen vertrouwen in de onafhankelijke keuzes die kinderen maken. |
|
|
Term
| Wat is onvrijwillige onafhankelijkheid? |
|
Definition
| Ouders verplichten kinderen om op eigen benen te staan, ook al zijn zij daar nog niet klaar voor. Er is weinig begrip voor de wens van kinderen om nog een beroep te doen op hun ouders. |
|
|
Term
| Wat is vrijwillige afhankelijheid? |
|
Definition
| Ouders tonen begrip voor de behoefte van hun kind om geregeld nog een beroep te doen op hen en om advies te vragen. Ouders proberen in hun advies zo veel mogelijk rekening te houden met de wensen en belangen van het kind zelf. |
|
|
Term
| Wat is onvrijwillige afhankelijkheid? |
|
Definition
| Ouders zijn te betrokken bij de keuzes van het kind en voeden het overbeschermend op. Er ontstaat een situatie van beklemmende, zelfs verstikkende afhankelijkheid, waarbij er onvoldoende grenzen zijn tussen ouders en kind? |
|
|
Term
| Wat zegt onderzoek over de 2 types autonomie ondersteuning? |
|
Definition
- Het ondersteunen van vrijwillig functioneren is een unieke voorspeller voor welbevinden en sociale aanpassing
- Aangemoedigde onafhankelijkheid draagt enkel bij tot ontwikkeling wanneer dit gewenst is
- Afhankelijkheid is niet per definitie problematisch |
|
|
Term
| Wat is gestructureerd opvoeden? |
|
Definition
Ouders hebben zicht op de talenten en vaardigheden van kinderen. Ze ondersteunen de kinderen bij het uitvoeren van hun taken. De taken zijn afgestemd op hun ontwikkelingsniveau.
De taken zijn niet afgestemd op de ontwikkeling van het kind. Ouders geven een overdosis aan hulp of juist een gebrek ervan. Geven de kinderen geen kansen tot zelfontplooiing.
De aanwezigheid van de ene stijl impliceert niet de afwezigheid van de andere. |
|
|
Term
| Wat is chaotisch opvoeden? |
|
Definition
De taken zijn niet afgestemd op de ontwikkeling van het kind. Ouders geven een overdosis aan hulp of juist een gebrek ervan. Geven de kinderen geen kansen tot zelfontplooiing.
De aanwezigheid van de ene stijl impliceert niet de afwezigheid van de andere. |
|
|
Term
| Wat zijn de bouwstenen voor de structurerende opvoedingsdimensie? |
|
Definition
1. Verwachtingen
2. Vertrouwen en uitdaging
3. Opvolging
4. Gepaste hulp
5. Informationele feedback
6. Zelfreflectie
1, 3 en 5 leggen nadruk op structuur, 2 en 4 liggen nadruk op autonomie ondersteuning. |
|
|
Term
| Wat houdt de bouwsteen verwachtingen in? |
|
Definition
Structurerend opvoeden: Formuleren van verwachtingen, creëren van voorspelbaarheid en vastleggen van consequenties
Gebrek aan structurerend opvoeden/aanwezigheid chaotisch opvoeden: onuitgesproken of verwarrende verwachtingen, onvoorspelbaarheid, geen voorzienbare consequenties |
|
|
Term
| Wat houdt de bouwsteen vertrouwen en uitdaging in? |
|
Definition
Structurerend opvoeden: uitdaging aanbieden en actief vertrouwen uitspreken in de ontwikkelingsmogelijkheden van het kind
Gebrek aan structurerend opvoeden/aanwezigheid chaotisch opvoeden: geen vertrouwen uitspreken, dreigen met falen en opwekken van angst |
|
|
Term
| Wat houdt de bouwsteen opvolging in? |
|
Definition
Structurerend opvoeden: consequent opvolgen van verwachtingen, procesgericht toezicht houden
Gebrek aan structurerend opvoeden/aanwezigheid chaotisch opvoeden: moeilijk voorspelbare of onvoorspelbare opvolging |
|
|
Term
| Wat houdt de bouwsteen gepaste hulp in? |
|
Definition
Structurerend opvoeden: competentieondersteunende hulp, aanmoediging en informatie verstrekken
Gebrek aan structurerend opvoeden/aanwezigheid chaotisch opvoeden: gebrekkige of ongepaste hulp, hulpvraag afwijzen |
|
|
Term
| Wat houdt de bouwsteen informationele feedback in? |
|
Definition
Structurerend opvoeden: stimuleren, aanmoedigen en bieden van positieve feedback
Gebrek aan structurerend opvoeden/aanwezigheid chaotisch opvoeden: gebrekkige informatie en weinig positieve feedback, afbreken en kritiek geven |
|
|
Term
| Wat houdt de bouwsteen zelfreflectie in? |
|
Definition
Structurerend opvoeden: inzicht helpen verwerven in sterktes en werkpunten
Gebrek aan structurerend opvoeden/aanwezigheid chaotisch opvoeden: gebrekkige ondersteuning bij zelfinzicht |
|
|
Term
| Wat is negatieve vrijheid? |
|
Definition
Wordt gekenmerkt door de afwezigheid van elke soort restrictie of regulatie. We hebben complete vrijheid waarin niets ons hindert. Hoe meer opties ons geboden wordt, hoe groter onze negatieve vrijheid. Komt overeen met een permissief opvoedingsklimaat.
Negatieve vrijheid geeft geen garantie voor positieve vrijheid. De vrijheid kan ook als beklemmend ervaren worden. |
|
|
Term
| Wat is positieve vrijheid? |
|
Definition
| De interne capaciteit tot zelfverwerkelijking en zelfrealisatie. Deze vrijheid dient verworven te worden. Er is ruimte voor beperkingen mits die als legitiem worden ervaren. |
|
|
Term
|
Definition
| Een grens die van onderuit is gegroeid |
|
|
Term
|
Definition
| Een grens die van boven af is opgelegd |
|
|
Term
| Wat kwam er uit het onderzoek over verboden (op het eten van fruit of snop). |
|
Definition
| De kinderen in de verbod conditie aten veel meer van het verboden voedsel toen het verbod werd opgeheven dan de controle conditie. Een verbod wordt ervaren als een inperking van autonomie en dit brengt een rebound-effect te weeg. |
|
|
Term
| Waar legt de ZDT (structuur) de focus op? |
|
Definition
| Competentiegevoelens van het kind. De focus tijdens het opvoeden is eerder procesgericht. |
|
|
Term
| Waar legt de KOP (gedragsmatige controle) de focus op? |
|
Definition
| In het gareel houden van het kind. De focus is resultaatgericht. Gedragsmatige controle is een paraplu begrip voor praktijken die zowel groeibevorderlijk als -ondermijnend kunnen werken |
|
|
Term
| Wat is permissief ouderschap? |
|
Definition
| Afwezigheid van gedragsmatige controle en de aanwezigheid van responsiviteit. Gebrek aan bouwsteen 1 (verwachting) en 4 (opvolging). |
|
|
Term
| Wat is gezaghebbend ouderschap? |
|
Definition
| Aanwezigheid van geconfronteerde controle. Volgens Baumrind is dit de juiste manier. ZDT zegt dat men altijd in dialoog moet gaan met het kind. |
|
|
Term
| Wat is democratisch ouderschap? |
|
Definition
| Volgens Baumrind slaat empathie hier om in permissiviteit. ZDT zegt dat onvoorwaardelijke aanvaarding behoefte ondersteunend is. |
|
|
Term
| Wat is relationele steun of grondigheid? |
|
Definition
| Het houden van je kind en begaan zijn met zijn of haar functioneren, het gaat om zowel fysieke als niet-fysieke betrokkenheid. |
|
|
Term
|
Definition
| Ouders vormen en klankbord in tijden van emotionele nood. |
|
|
Term
|
Definition
- Emotioneel: open stellen voor het kind, lief zijn en positief
- Fysiek: omarmen, zoenen, knuffelen, etc. |
|
|
Term
| Waar hangt autonomieondersteuning mee samen? |
|
Definition
| Betere kwaliteit van de studiemotivatie, betere aanpassing en betere schoolresultaten |
|
|
Term
| Waar zijn betrokkenheid en structuur een voorspeller van? |
|
Definition
| Gevoelens van competentie (kinderen hadden gevoel van controle over hun studieresultaten) |
|
|
Term
| Wat zijn de bouwstenen van relationele steun? |
|
Definition
1. Aanwezigheid
2. Opmerkzaamheid
3. Responsiviteit
4. Emotionele warmte
5. Fysieke warmte
6. Gezamenlijke leuke activiteiten |
|
|
Term
| Wat is de bouwsteen aanwezigheid? |
|
Definition
Relationele steun: hoeveelheid tijd doorgebracht met de kinderen, fysieke aanwezigheid, betrokkenheid
Gebrekkige relationele steun (afwijzing): sporadische aanwezigheid, mentale afwezigheid |
|
|
Term
| Wat is de bouwsteen opmerkzaamheid? |
|
Definition
Relationele steun: anticiperen op emotioneel belastende situaties en deze goed weten in te schatten
Gebrekkige relationele steun (afwijzing): gebrekkig anticiperen, afwachten tot er zich problemen voordoen |
|
|
Term
| Wat is de bouwsteen responsiviteit? |
|
Definition
Relationele steun: bieden van steunen troost in emotioneel of fysiek belastende situaties
Gebrekkige relationele steun (afwijzing): gebrekkige emotionele steun, kinderen aan hun lot overlaten |
|
|
Term
| Wat is de bouwsteen emotionele warmte? |
|
Definition
Relationele steun: toegankelijke, vriendelijke houding, receptieve/positieve ingesteldheid
Gebrekkige relationele steun (afwijzing): norse houding, negatieve ingesteldheid |
|
|
Term
| Wat is de bouwsteen fysieke warmte? |
|
Definition
Relationele steun: tonen van fysieke affectie
Gebrekkige relationele steun (afwijzing): afstandelijke of zelfs koude, kilte houding |
|
|
Term
| Wat is de bouwsteen gezamenlijke leuke activiteiten? |
|
Definition
Relationele steun: doen van leuke activiteiten met individueel kind of gezin
Gebrekkige relationele steun (afwijzing): gebrekkige cohesie in het gezin, 'eilandvorming' |
|
|
Term
| Waar gaat een betere autonomie ondersteuning mee gepaard bij adolescenten? |
|
Definition
- Een betere kwaliteit van motivatie om vriendschappen te onderhouden.
- Verinnerlijken morele regels meer, ze vertonen vaker hulpvaardig gedrag
(Een dwingende stijl gaat gepaard met daling van het aantal vrienden) |
|
|
Term
| Wat voor een verband vertonen de drie opvoedingsdimensies met de psychologische behoefte? |
|
Definition
| Een perfect één op één relatie |
|
|
Term
| Wat zijn de twee soorten keuzes die je kinderen kunt aanbieden? |
|
Definition
- Optiekeuze (verhoogt plezier, competentiegevoel. Het aantal opties moet beheersbaar zijn en betekenisvol, en er mag geen subtiele druk worden gezet op een optie)
- Actiekeuze (keuze over hoe mensen bepaalde zaken aanpakken: wanneer, met wie, waar, etc.) |
|
|
Term
| Wat is het belang van zinvolle onderbouwing? |
|
Definition
Het soort uitleg is van cruciaal belang, de taak moet voor het kind persoonlijk, zinvol worden:
- Specifiek (geen vage verwijzing naar toekomstig belang)
- Persoonlijk zinvol (het moet zinvol zijn voor het kind, niet alleen de ouders)
- Taakspecifiek (de taak moet nieuwe informatie bevatten/niet vanzelfsprekend zijn) |
|
|
Term
| Waar zorgt beloning van intrinsieke activiteiten voor? |
|
Definition
| Als de beloning wegvalt dan zakt het niveau van het gedrag lager dan het oorspronkelijke niveau. |
|
|
Term
| Wat zijn de verschillende soorten beloningen? |
|
Definition
- Taakgebonden (deelnemen of uitvoeren van de taak)
- Competitiegebonden (afhankelijk van prestaties t.o.v. anderen)
- Prestatiegeboden (afhankelijk van een bepaald resultaat) |
|
|
Term
| Wat zijn verbale beloningen? |
|
Definition
| Speelt in op de competentiebehoefte ("goed, zoals ik het van je had verwacht" doet dat niet) |
|
|
Term
| Wat zijn materiële beloningen? |
|
Definition
| Zullen de autonomiebehoeftes frustreren, kinderen voelen zich niet meer erkend in hun eigen autonomie. |
|
|
Term
| Hoe zit het met beloningen voor vervelende activiteiten? |
|
Definition
| Het geven van een beloning zal het gedrag niet positief beïnvloeden maar ook niet negatief. De kwantiteit van het gedrag wordt niet bevorderd, maar de kwaliteit wordt wel het meest bevordert als kinderen autonomie ondersteunend aangestuurd worden om een taak te volbrengen. Beloning speelt hierbij geen rol. |
|
|
