OR

Reflexmatig proces

Een reactie die zonder voorafgaand leerproces uitgelokt wordt door een ongeconditoneerde stimulus ( OS)

VB. Een hond begint te kwijlen (OR) wanneer voedsel met de tong in aanraking komt (OS)

CS

Een neutrale stimulus (de bel) wordt, door deze samen met de ongeconditioneerde  stimulus (het voedsel) aan te bieden, de geconditioneerde stimulus

Hierdoor wordt de bel de geconditoneerde stimulus 

Conditionering

**Neutrale en ongeconditioneerde stimulus

(bel en voedsel)

----> Speekselafscheiding= ongeconditioneerde respons

Na de conditionering

Geconditioneerde stimulus ----> geconditioneerde respons

 Belgeluid ---> speekselafscheiding

Het proces waardoor een geconditioneerde stimulus een geconditioneerde respons gaat uitlokken

Hiervoor zijn meestal meerdere

CS - OS aanbiedingen nodig

= bel + voedsel aanbieding

De verzwakking van de CR die optreedt als de CS herhaaldelijk zonder de OS aangeboden wordt

Doet deze niet teniet

(bel= cs ---> zonder voedsel=os)

De terugkeer van geconditioneerd gedrag na een extinctiefase

Mens en dier zijn gewoonlijk ook weer snel te conditoneren

Extinctie onderdrukt het leerproces maar doet het niet teniet

De CR bij een bepaalde CS generaliseert zich naar andere stimuli die een grote overeenkomst met de CS vertonen

Overlevingseigenschap van een organisme

Angst voor grote honden

Proces waarbij men leert dat sommige  CS-en wel gevolgd worden door de OS/ OR en andere niet

Vb. niet alle grote honden bijten

Het kort op elkaar volgen van de CS en de OS

(bel + voedsel) 

Behavioristen vonden dit cruciaal voor klassieke conditionering

Gaat niet op bij smaakaversie

Omdat mensen en dieren voedingsmiddelen vermijden die hen ziek maken

= een overlevingsmechanisme

Sommige associaties zijn makkelijker te leren dan anderen

Voedsel is een waarschijnlijkere oorzaak van misselijkheid dan licht en geluid

Kinderen zijn makkelijker bang te maken voor ratten dan voor speelgoedeendjes

Bij blokkering verhindert de CS, die een goede voorspeller is van de OS, conditionering van andere stimuli

Als een geluid vooraf gaat aan een schok, dan is hier geen extra lichtflits bij nodig

Geen S-R verbinding

De CS lokt een cognitief beeld uit van de OS

De bel geeft een cognitief beeld van voedsel waardoor de hond gaat kwijlen

Instrumentele conditionering

Bij deze leervorm veranderen we het gedrag op basis van het gevolg wat het heeft

1. Edward L. Thorndike (1874- 1949)

2. B.F. Skinner (1904- 1990)

1. Heeft een hendel waarop de rat kan duwen

2. Heeft een voedselbak met voedselpillen die één voor één toegediend kunnen worden

3.Heeft een metalen vloer die het mogelijk maakt electrische schokjes toe te dienen

Afhankelijke variabele

Een gedrag wat gevolgd wordt door een bepaald effect in de omgeving

Rat die op een hendel drukt

Wat is straf?

(bij operante conditionering)

Hier wordt een aangename stimulus toegediend

Het krijgen van een voedselpil

Hier wordt een onaangename stimulus weggenomen

Harder studeren om gezeur moeder te stoppen

Bekrachtigers die tegemoetkomen aan de basisbehoeften van dier of mens

Vb. het krijgen van voedsel of het stoppen van iets onaangenaams

Dit zijn bekrachtigers die hun effect ontlenen aan een associatie met een primaire bekrachtiger

Vb. Geld

Als elke operante respons gevolgd wordt door een bekrachtiging 

= geen voorwaarde voor operante conditionering

Vaste ratio

Variabele ratio

vast interval

Variabele interval

Hier wordt de bekrachtiger toegediend na een vast aantal responsen

Bij SFR 10, wordt iedere tiende respons gevolgd door een bekrachtiger

Hier varieert het aantal responsen voordat een bekrachtiger gegeven wordt.

Bij een SVR 10 ontvangt een proefdier na gemiddeld tien responsen een bekrachtiger

Met een schema met een vaste respons treden korte rustpauzes op na het toedienen van een bekrachtiger

Dit gebeurt niet bij een variabele respons

Hier wordt de eerste reactie na een vaste tijdsperiode bekrachtigd

Bij een SFI 1 minuut wordt de eerste reactie bekrachtigd die door het dier gesteld wordt na 1 minuut

Hier is het tijdsinterval wat moet verstrijken voordat een bekrachtiger toegediend wordt, verschillend van beurt tot beurt

Bij een SVI 1 minuut zal de bekrachtiger toegediend worden bij de eerste respons na een interval van gemiddeld 1 minuut

Het toedienen van een onaangename stimulus

Vb. afkeurend gezicht

Harde woorden

Slagen

Dit is het wegnemen van een aangename stimulus

Vb. Geen tv

Geen zakgeld

Time-out

Door klassieke conditionering

Dreigen werkt hetzelfde als een lichtje wat gaat branden net voordat een proefdier een schok krijgt

Dreiging wordt de geconditioneerde stimulus

Als het proefdier steeds kan ontsnappen dan weet het niet hoe de schok voelt. Alleen de angst is al voldoende om de schok te ontlopen.

Iedere keer als een ouder niet straft

waar dit wel consistent zou zijn

dan blijft een onaangename stimulus uit

Dit is negatieve bekrachtiging van ongewenst gedrag

Dit is gedrag wat een aversieve stimulus doet stoppen

Vb. wegspringen bij een electrische schok

Dit is gedrag waardoor een aversieve stimulus voorkomen wordt

Vb. bij een lichtsignaal naar een veilige plaats springen voordat de schok gegeven wordt

(herhaald ontsnappingsgedrag)

Deze kooi heeft twee compartimenten afgescheiden door een tussenwand met een opening

Het proefdier wordt in de kooi gezet en krijgt een signaal

Als het dier dan naar de andere kant van de kooi springt ontsnapt het aan een schok

1. Het proefdier leert een waarschuwingssignaal vrezen

2. Het proefdier leert aan de angst te ontsnappen door naar de andere kant te springen

Het stoppen van angst is een negatieve bekrachtiger

1. Straf moet intens zijn

2. Moet meteen worden toegediend

3. Moet consistent worden toegediend

4. Mag niet geassocieerd worden met bekrachtiging

5. Mag niet leiden tot ontsnappings of vermijdingsgedrag

Instinctieve gedragingen kunnen ervoor zorgen dat gedrag heel snel aan te leren is

Biologische predispositie

vb. het pikken van een duif

De effectiefste manier om gedrag te onderdrukken bestaat eruit dat men niet alleen stopt met het ongewenste gedrag te bekrachtigen (extinctie)

maar tegelijkertijd een ander gewenst gedrag bekrachtigt

Gedrag wordt bekrachtigd in aanwezigheid van de ene maar niet van de andere stimulus

Het dier leert om operante conditionering te verbinden aan de context waarin het gebeurt

Responsen in de aanwezigheid van de ene stimulus worden bekrachtigd terwijl responsen in de aanwezigheid van een ander stimulus niet bekrachtigd worden

Vb. duif die alleen voedsel krijgt bij een horizontale en niet bij een verticale lijn

1. Relatie tussen de context en het gedrag

S-R

2. Relatie tussen de context en het gevolg

S-G

3. De relatie tussen het gedrag en het gevolg

R-G

3 werd niet aanvaard door behaviouristen omdat hier sprake lijkt te zijn van een intern proces.

Het onvermogen om te leren hoe aan een aversieve stimulus ontsnapt kan worden of hoe die vermeden kan worden nadat een organisme aan een onontkoombare , onvermijdbare stimulus werd blootgesteld

R---G 

Organismen ontwikkelen een algemene verwachting dat ze geen controle hebben over wat er gebeurt in de omgeving

Tolman

Het leren van proefdieren zonder dat dit gelijk in hun gedrag tot uiting komt

R---G 

Gaat uit van een cognitieve kaart bij ratten

Tolman

Dieren vormen een interne representatie van de gebeurtenissen in hun omgeving en leggen associaties tussen die representaties

Albert Bandura

Ook: sociaal leren

Veel van onze gedragingen worden beïnvloed door gedrag dat we bij anderen geobserveerd hebben

Geheugen dat zorgt voor bewuste herinneringen van feiten en gebeurtenissen

Episodisch geheugen

Semantisch geheugen

Het geheugen wat verantwoordelijk is voor onbewuste vaardigheden die tot uiting komen in gedrag

Procedureel geheugen

Komt tot uiting in: 

 Priming

Impliciete conditionering

Perceptueel leren

Verwijst naar een verandering in gedrag of kennis op

zo'n manier dat informatie over die verandering moeilijk of niet uitgedrukt kan worden

(Toegevoegd)

Hoe wordt klassieke conditionering ook wel genoemd?

Pavloviaanse conditionering

Pavlov 1849- 1936

Een product wordt gekoppeld aan ongeconditioneerde stimuli die positieve gevoelens oproepen

CS---OS----OR

Product---Mooie vrouw---goed gevoel

CS--CR

Product--goed gevoel

Deze komt voor bij een bekrachtigingsschema met een fixed interval

Er is een pauze na de bekrachtiging maar het responspatroon wordt sneller naarmate het einde van de interval nadert

Wat is een voorbeeld van straf die geassocieerd wordt met  positieve bekrachtiging?

Als ouders niet omkijken naar hun kind, behalve als deze zich misdragen

De berisping wordt hier een vorm van aandacht

Als het gedrag geconditioneerd is met een continue bekrachtigingsschema

Weerstand is groter met een intermitterend bekrachtigingsschema

Ja

Is wel beperkt tot eenvoudige stimuli en gedragingen

Primaire

Dit zijn ongeleerde

Geconditioneerde

Dit zijn geleerde bekrachtigers