Term
|
Definition
aanwijzingen voor de zinsstructuur en de bedoelde betekenis via de:
- toonhoogte van de spreker
- intonatie van de spreker
- beklemtoning van de spreker
- timing van de spreker |
|
|
Term
|
Definition
| taak waarbij ppn zo snel mogelijk bepalen of een random reeks letters een woord vormt |
|
|
Term
|
Definition
| taak waarbij ppn zo snel mogelijk een geschreven, aangeboden woord proberen uit te spreken |
|
|
Term
|
Definition
| informatie over de spelling van woorden |
|
|
Term
|
Definition
| informatie over de klank van woorden en delen van woorden |
|
|
Term
|
Definition
| de betekenis van woorden en zinnen |
|
|
Term
|
Definition
| woorden die dezelfde uitspraak hebben, maar een verschillende schrijfwijze |
|
|
Term
|
Definition
| wanneer 2 woorden slechts in een foneem verschillen zijn de woorden fonologische buren. |
|
|
Term
| gemaskeerde fonologische priming |
|
Definition
| een woord wordt onmiddelijk gevolg door een fonologisch identieke prime |
|
|
Term
|
Definition
| een nonwoord dat uitgesproken kan worden |
|
|
Term
|
Definition
| woorden die slechts in één letter verschillen |
|
|
Term
|
Definition
| patienten hebben moeilijkheden bij het uitspreken van onregelmatige woorden |
|
|
Term
|
Definition
patienten hebben moeilijkheiden bij het uitspreken van onbekende en non-woorden
specifieke problemen met het lezen van onbekende woorden en non-woorden, waarschijnlijk door moeilijkheden met de grafeem-foneem conversie (route 1) |
|
|
Term
|
Definition
| patienten hebben moeilijkheden bij het uitspreken van onbekende woorden en moelijkheden met semantiek |
|
|
Term
| orthografische input lexicon |
|
Definition
| opslag voor duizenden representaties van bekende woorden |
|
|
Term
|
Definition
| de mate waarin de uitspraak van het woord in kwestie overeenstemt met die van vergelijkbaar gespelde woorden |
|
|
Term
|
Definition
| activatie van module 1 zorgt voor hogere activatie van module 2 |
|
|
Term
|
Definition
| activatie van module 1 zorgt voor inhibitie van module |
|
|
Term
|
Definition
| saccades: snelle, ballistische oogbewegingen |
|
|
Term
|
Definition
| na initiatie kunnen de oogbewegingen niet meer aangepast worden |
|
|
Term
|
Definition
| wanneer de ogen terugbewegen naar een eerder punt in de tekst (10 percent vd saccades) |
|
|
Term
|
Definition
| het effectieve gezichtsveld tijdens het lezen |
|
|
Term
|
Definition
| de fixatietijd op een woord is langer wanneer het voorafgegaan werd door een zeldzaam woord |
|
|
Term
|
Definition
| instrument gebruikt om visuele data te produceren van de geluidsfrequenties in spraak |
|
|
Term
|
Definition
| pieken in de frequenties van het spraaksignaal |
|
|
Term
|
Definition
| het onderscheiden van afzonderlijke woorden in het patroon van spraakgeluiden |
|
|
Term
|
Definition
het onderscheiden van overlappende, adjacente articulaties
de manier waarop een foneem wordt geproduceerd is afhankelijk van de voorafgaande en volgende fonemen |
|
|
Term
| context-effect (categorische identificatie) |
|
Definition
| een ambigue eerste foneem werd vaker aan een gegeven foneem categorie toegeschreven wanneer er sprake was van een woord dan wanneer het een non-woord was |
|
|
Term
| fonemisch restauratie effect |
|
Definition
| de illusie waarbij luisteraars een foneem 'percipieren' dat eigenlijk verwijderd was uit een gesproken zin en vervangen door een betekenisloze klank |
|
|
Term
|
Definition
luisteraars bootsen de articulatoire bewegingen van de spreker na.
Het motorische signaal is veel eenduidiger dan het spraaksignaal en bevat minder variabele informatie |
|
|
Term
|
Definition
| woorden die conformeren aan de vroege delen van een geluidssesuentie en die geactiveerd worden |
|
|
Term
| parallelle, interactieve verwerking |
|
Definition
| verschillende informatiebronnen worden parallel en dus tegelijk verwerkt, waardoor ze met elkaar kunnen interageren |
|
|
Term
|
Definition
aandoening veroorzaakt door schade enkel aan het auditieve analyse systeem.
Beperking in fonemische verwerking
Beperkte spraakperceptie voor woorden en nonwoorden
algemeen intacte spraakproductie, leesvermogen en schrijven
normale perceptie van non-verbale omgevingsgeluiden die geen fonemen bevatten |
|
|
Term
|
Definition
aandoening wanneer men slechts route 2 kan gebruiken, omdat route 1 en 3 sterk beperkt zijn
-> intact vermogen om gekende woorden te begrijpen, maar niet hun betekenis
->problemen met ongekende woorden en non-woorden, omdat non-woorden niet via route 2 verwerkt kunnen worden |
|
|
Term
| transcorticale sensorische afasie |
|
Definition
aandoening wanneer men primair of exclusie route 3 gebruikt.
-> intact vermogen om gesproken woorden en non-woorden te herhalen
-> beperkt begrip van deze woorden
-> beperkt leesbegrip
-> beperkt auditief begrip |
|
|
Term
|
Definition
aandoening door verstoring van alle routes of een algemeen fonologische beperking
-> extensieve problemen met spraakperceptie en -productie
-> beperkt vermogen om gesproken woorden en zeker non-woorden te herhalen
-> semantische fouten in het herhalen van gesproken woorden. |
|
|
Term
|
Definition
| de analyse van de syntactische (grammaticale) structuur van elke zing |
|
|
Term
|
Definition
| studie van de manier waarop woorden gecombineerd worden |
|
|
Term
|
Definition
| analyse van de betekenis van een zin |
|
|
Term
|
Definition
| zijn cues die het de luisteraar makkelijker maakt om de grammaticale structuur van gesproken zinnen te bepalen |
|
|
Term
|
Definition
| de initiele poging om een zin te ontleden omvat enkel het gebruik van syntactische informatie |
|
|
Term
| beperkingsgebaseerde modellen |
|
Definition
| alle soorten informatie worden gebruikt om een syntactisch model van zinnen te maken |
|
|
Term
|
Definition
luisteraars bootsen de articulatoire bewegingen van de spreker na.
Het motorische signaal is veel eenduidiger dan het spraaksignaal en bevat minder variabele informatie |
|
|
Term
|
Definition
| woorden die conformeren aan de vroege delen van een geluidssesuentie en die geactiveerd worden |
|
|
Term
| parallelle, interactieve verwerking |
|
Definition
| verschillende informatiebronnen worden parallel en dus tegelijk verwerkt, waardoor ze met elkaar kunnen interageren |
|
|
Term
|
Definition
aandoening veroorzaakt door schade enkel aan het auditieve analyse systeem.
Beperking in fonemische verwerking
Beperkte spraakperceptie voor woorden en nonwoorden
algemeen intacte spraakproductie, leesvermogen en schrijven
normale perceptie van non-verbale omgevingsgeluiden die geen fonemen bevatten |
|
|
Term
|
Definition
aandoening wanneer men slechts route 2 kan gebruiken, omdat route 1 en 3 sterk beperkt zijn
-> intact vermogen om gekende woorden te begrijpen, maar niet hun betekenis
->problemen met ongekende woorden en non-woorden, omdat non-woorden niet via route 2 verwerkt kunnen worden |
|
|
Term
| transcorticale sensorische afasie |
|
Definition
aandoening wanneer men primair of exclusie route 3 gebruikt.
-> intact vermogen om gesproken woorden en non-woorden te herhalen
-> beperkt begrip van deze woorden
-> beperkt leesbegrip
-> beperkt auditief begrip |
|
|
Term
|
Definition
aandoening door verstoring van alle routes of een algemeen fonologische beperking
-> extensieve problemen met spraakperceptie en -productie
-> beperkt vermogen om gesproken woorden en zeker non-woorden te herhalen
-> semantische fouten in het herhalen van gesproken woorden. |
|
|
Term
|
Definition
| de analyse van de syntactische (grammaticale) structuur van elke zing |
|
|
Term
|
Definition
| studie van de manier waarop woorden gecombineerd worden |
|
|
Term
|
Definition
| analyse van de betekenis van een zin |
|
|
Term
|
Definition
| zijn cues die het de luisteraar makkelijker maakt om de grammaticale structuur van gesproken zinnen te bepalen |
|
|
Term
|
Definition
| de initiele poging om een zin te ontleden omvat enkel het gebruik van syntactische informatie |
|
|
Term
| beperkingsgebaseerde modellen |
|
Definition
| alle soorten informatie worden gebruikt om een syntactisch model van zinnen te maken |
|
|
Term
|
Definition
| de structuur die de minste knopen produceert wordt gekozen |
|
|
Term
|
Definition
| nieuw gelezen woorden worden aan de huidige frase gekoppeld indien dit gramaticaal toegestaan is |
|
|
Term
|
Definition
| een karakteristiek van vele werkwoorden die vaker in bepaalde syntactische structuren voorkomen dan in andere |
|
|
Term
|
Definition
| een woord dat zowel als naamwoord/werkwoord homografen aangeboden |
|
|
Term
|
Definition
| UR model als combinatie van aspecten uit het garden path en het constraint based model |
|
|
Term
|
Definition
| de assumptie dat het onderwerp van een zin de agent is van een actie, terwijl het object van de zin de actie ondergaat. |
|
|
Term
|
Definition
component in het ERP golvenpatroon dat een mismatch aanduidt tussen de betekenis van een woord zoals het actueel verwerkt wordt en de context.
-> Deze golf reflecteert dus aspecten van semantische verwerking |
|
|
Term
|
Definition
| de bedoelde betekenis van taal, eerder dan de letterlijke betekenis zoals uitgedrukt door sprekers en begrepen door luisteraars. |
|
|
Term
|
Definition
| taalvormen die niet bedoeld zijn om letterlijk te interpreteren |
|
|
Term
|
Definition
| een of zin is figuurlijk gebruikt om iets duidelijk te maken waaraan het gelijkaardig is. |
|
|
Term
| Standard Pragmatic Model gaat uit van |
|
Definition
3 stadia:
- de letterlijke betekenis wordt geactiveerd
De lezer/luisteraar beslist of de letterlijke betekenis zinvol is gegevende context
- is de letterlijke betekenis inadequaat, zoekt men naar een figuurlijke betekenis die, gegeven de context, wel zinnig is |
|
|
Term
|
Definition
men werkt samen om wederzijds begrip te verzekeren
-> belang van gemeenschappelijke grond tussen spreker en luisteraar op vlak van kennis en overtuigingen
-> luisteraars verwachten dat sprekers verwijzen naar kennis uit deze gemeenschappelijke grond |
|
|
Term
| Perspective Judgement model |
|
Definition
| Het vergt veel inspanning van luisteraars om de gemeenschappelijke grond te blijven bepalen. |
|
|
Term
| Egocentrische heuristieken |
|
Definition
| strategie waarbij luisteraars wat ze horen interpreteren gebaseerd op hun eigen kennis ipv op gedeelde kennis met de spreker |
|
|
Term
|
Definition
Er zijn individuele verschillen in de capaciteit van het werkgeheugen.
Stricte capaciteit. Mensen met een beter werkgeheugen zullen beter presteren op een begriptaak |
|
|
Term
|
Definition
| een systeem gebruikt voor zowel opslag en verwerking tijdens het begrijpen van zinnen |
|
|
Term
|
Definition
| de tendens waarbij het begrip van een tekst gereduceerd wordt wanneer er irrelevante illustraties bijgevoegd zijn. Mensen met een lage werkgeheugen capaciteit vertoonden dit effect in sterkere mate |
|
|
Term
|
Definition
Het grootste aantal zinnen waarvoor men in 50% van de tijd het laatste woord kan reproduceren
-> meting van werkgeheugen |
|
|
Term
|
Definition
| Het maximale aantal items waarvan een individu alle laatste woorden kan reproduceren |
|
|
Term
|
Definition
verbonden geschreven tekst of spraak, meestal enkele zinnen lang
-> tijdens het lezen van of luisteren naar een discours van iemand, maken we vaak (onbewust) inferenties |
|
|
Term
|
Definition
| inferenties volledig gebaseerd op de betekenis van woorden |
|
|
Term
| overbruggende inferenties |
|
Definition
inferenties, getrokken om de coherentie tussen de actuele en voorgaande delen van een tekst te vergroten
-> backward inferences |
|
|
Term
|
Definition
inferenties die details toevoegen aan een gelezen tekst door gebruik te maken van onze algemene kennis
-> forward inferences |
|
|
Term
| koppeling (fase 1 overbruggende inferenties) |
|
Definition
| een laag-niveau proces waarbij woorden uit de voorgaande zin automatisch geactiveerd worden (onafhankelijk van de context) |
|
|
Term
| oplossing (fase 2 overbruggende inferenties) |
|
Definition
| ervoor zorgen dat de gehele interpretatie consistent is met de contextuele informatie |
|
|
Term
|
Definition
| een (voor)naamwoord moet geidentificeerd worden adhv een eerder genoemd zelfstandig naamwoord |
|
|
Term
| constructionistische benadering (inferenties) |
|
Definition
begrip vereist onze actieve betrokkenheid om informatie te geven die gewoonlijk expliciet in de tekst staat
Lezers construeren een relatief volledig mentaal model van de situatie en gebeurtenissen waarnaar in de tekst verwezen wordt. |
|
|
Term
|
Definition
in afwezigheid van specifieke, doelgerichte strategische processen, worden slechts 2 types inferenties gemaakt:
(1) inferenties die lokaal coherente representaties maken van de delen van de tekst die gelijktijdig verwerkt worden
(2) inferenties die informatie gebruiken die snel en makkelijk toegankelijk is |
|
|
Term
| instrumentele inferenties |
|
Definition
| inferenties omtrent het object dat gebruikt wordt bij een actie, ook al staat die niet expliciet vermeld in de zin. |
|
|
Term
|
Definition
| georganiseerde informatie-eenheden over de werel, gebeurtenissen of mensen, opgeslagen in het LTG |
|
|
Term
|
Definition
| kennisstructuren over gebeurtenissen en gevolgen van gebeurtenissen |
|
|
Term
|
Definition
| kennisstructuren gerelateerd aan een specifiek aspect van de wereld. |
|
|
Term
|
Definition
schema's spelen een belangrijke rol in wat we ons herinneren uit verhalen
Het geheugen wordt geaffecteerd door: het gepresenteerde verhaal en de relevante schematische kennis die de proefpersoon reeds in het geheugen heeft. |
|
|
Term
|
Definition
| de neiging bij het zich herinneren van verhalen om fouten te produceren die overeenkomen met de culturele verwachtingen van de proefpersoon |
|
|
Term
|
Definition
| een stelling die een bevestiging of ontkenning inhoudt en die waar of vals kan zijn |
|
|
Term
| oppervlakkige representatie |
|
Definition
|
|
Term
| propositionele representatie |
|
Definition
|
|
Term
|
Definition
| mentaal model dat de situatie waarnaar verwezen wordt in de tekst, beschrijft |
|
|
Term
|
Definition
| het centrale karakter in de huidige gebeurtenis, vergeleken met een vroegere gebeurtenis |
|
|
Term
|
Definition
| de relatie tussen de tijden waarin de huidige gebeurtenis en vroegere gebeurtenissen zich afspelen |
|
|
Term
|
Definition
| de causale relatievan de huidige gebeurtenis toc de vorige gebeurtenis |
|
|
Term
|
Definition
| de ruimtelijke setting van de huidige tov de vorige gebeurtenis |
|
|
Term
|
Definition
| het doel van een karakter in relatie met de huidige gebeurtenis |
|
|
Term
| Co-operatieve principe (Grice) |
|
Definition
| sprekers en luisteraars moeten proberen samen te werken |
|
|
Term
| Kwintiteitsstelregel (Grice) |
|
Definition
|
|
Term
| gebeurtenis-indexeringsmodel |
|
Definition
lezers concentreren zich op 5 onafhankelijke aspecten van een situatie:
De protagonist, tijdelijkheid, causaliteit, ruimtelijkheid, intentionaliteit.
Terwijl lezers zich door een tekst heen werken, updaten ze voortdurend het situatie-model opdat het overeenstemd met alle gepresenteerde informatie, rekening hooudend met alle 5 voorgenoemde aspecten. |
|
|
Term
| experimentele-simulatie benadering |
|
Definition
| we construeren perceptuele simulaties door ons in de voetsporen van een karakter te verplaatsen tijdens het taalbegrip |
|
|
Term
| 5 componenten of stelregels van effectieve communicatie (Grice) |
|
Definition
Co-operatieve principe
kwantiteitsstelregel
kwaliteitsregel
relatieregel
gemaniersheidsstelregel |
|
|
Term
|
Definition
| sprekers en luisteraar moeten proberen samen te werken |
|
|
Term
|
Definition
| de spreker moet zoinformatief zijn als nodig maar niet meer dan dit |
|
|
Term
|
Definition
| de spreker dient de waarheid te spreken |
|
|
Term
|
Definition
| de spreker dient zaken te zeggen die relevant zijn voor de gegeven situatie |
|
|
Term
|
Definition
| de spreker dient zijn bijdragen zo verstaanbaar mogelijk te maken |
|
|
Term
| gemeenschappelijke grond (Clark) |
|
Definition
| de gemeenschappelijke kennis, verwachtingen en overtuigingen, gedeeld door luisteraar en spreker |
|
|
Term
|
Definition
spraak wordt gepland via optimaal design.
De spreker plant zijn uitspraak, rekening houdend met zijn/haar gemeenschappelijke grond met de luisteraar |
|
|
Term
| monitor- en aanpassingsmodel |
|
Definition
de spreker plant zijn uitspraak, zonder rekening te houden met de kennis van de luisteraar.
Daarnaa wordt het plan gemonitord en gecorrigeerd om rekening te houden met de gemeenschappelijke grond |
|
|
Term
| 2 strategieen voor sprekers mbt common ground (Bard et al.) |
|
Definition
gedeelde verantwoordelijkheid
cognitieve overbelasting |
|
|
Term
| gedeelde verantwoordelijkheid |
|
Definition
| de spreker mag ervan uitgaan dat de luisteraar vrijwillig informatie verstrekt indien er een probleem met de common ground wordt waargenomen. |
|
|
Term
|
Definition
| de spreker probeert zowel de eigen kennis als die van de luisteraar bij te houden, maar dit vereist een excessieve hoeveelheid cognitieve verwerking |
|
|
