Term
| Overtuiging Kant voordat hij Hume kende |
|
Definition
| Newtons' wetten kloppen echt, dit is zeker. Hume legt uit dat we niets zeker kunnen weten. Kant gaat op zoek naar een nieuwe manier. |
|
|
Term
|
Definition
| als we een uitspraak hebben als “alle kaarsen smelten in de zon” dan kunnen we niet via de zintuigen vaststellen dat deze zin waar is. |
|
|
Term
|
Definition
| We kunnen volgens Kant wel degelijk vaststellen door een combinatie – een synthese – van rationalisme en empirisme dat de zin “alle kaarsen smelten in de zon” waar is – dat we dat weten. |
|
|
Term
|
Definition
| toegankelijk zonder naar de werkelijkheid te kijken (Een broer is een man). |
|
|
Term
|
Definition
| hiervoor moet je wel naar de werkelijkheid kijken (Hoeveel mensen zitten er in deze collegezaal?). |
|
|
Term
|
Definition
| vermeerdert je kennis (Voorbeeld van Kant: sommige lichamen [d.w.z. objecten] zijn zwaar). |
|
|
Term
|
Definition
| vermeerdert je kennis niet, maar analyseert wat je al weet (Voorbeeld van Kant: elk lichaam is uitgebreid). |
|
|
Term
| Analytisch a priori oordeel. Voorbeeld? |
|
Definition
| Elk lichaam is uitgebreid |
|
|
Term
| Analytisch a posteriori oordeel. Voorbeeld? |
|
Definition
|
|
Term
| Synthetisch a priori oordeel. Voorbeeld? |
|
Definition
|
|
Term
| Synthetisch a posteriori oordeel. Voorbeeld? |
|
Definition
| dit is een geel boek. Empirisme |
|
|
Term
| Wat wil kant laten zien met A priori en A posteriori oordelen? |
|
Definition
| Kant wil laten zien dat [1] er synthetische kennis a priori mogelijk is en dat [2] dat als dat zo is, dat het dan ook een synthetisch oordeel a priori is dat de wereld causaal gestructureerd is; Op die manier wil hij kennis van de natuurwetten van Newton redden voor zover die vertellen dat alles in de natuur veroorzaakt is |
|
|
Term
| Noumenale wereld van Kant |
|
Definition
|
|
Term
| Fenomenale wereld van Kant |
|
Definition
| de wereld zoals deze aan ons verschijnt |
|
|
Term
| Transcendentaal filosofie |
|
Definition
| probeert voorwaarden uit te leggen waaronder kennis mogelijk is. de mogelijkheidsvoorwaarden van kennis betreffend. Hierbij zijn [a] de vormen van de waarneming en [b] de categorieën van ons verstand van groot belang. |
|
|
Term
|
Definition
We kunnen alleen kennis hebben als de zintuigen en het verstand samenwerken.
Copernicaanse wending: de wereld legt geen structuur op aan ons, maar wij aan de wereld. |
|
|
Term
|
Definition
|
|
Term
| Comte's wet van de drie stadia |
|
Definition
1. Het theologische of fictieve stadium
2. Het metafysische of abstracte stadium
3. Het positieve, reële of wetenschappelijke stadium. |
|
|
Term
| theologisch/fictief stadium van Comte |
|
Definition
Dit stadium wordt gekenmerkt door een geloof in bovennatuurlijke wezens en krachten; [1.a] Animisme: Het toeschrijven van een geestesleven, zelfs aan materiële dingen
[1.b] Polytheïsme: geloof in meerdere Goden
[1.c] Monotheïsme: geloof in 1 god |
|
|
Term
| Metafysische/abstracte stadium van Comte |
|
Definition
| Dit stadium wordt gekenmerkt door het toeschrijven van krachten, essenties, vermogens ter verklaring van fenomenen. Leven wordt bijvoorbeeld verklaard doordat er een levenskracht in ons zou zitten. |
|
|
Term
| Positieve/reële/wetenschappelijk stadium van Comte |
|
Definition
| Dit stadium wordt gekenmerkt door het verklaren van fenomenen door te zoeken naar de causale en mechanische verklaringen. Die vinden we alleen door voorzichtige observatie. |
|
|
Term
| Genuanceerde versie van Sciëntisme |
|
Definition
| fenomenen zijn alleen wetenschappelijk te verklaren – als het niet wetenschappelijk te verklaren is, dan is het niet te verklaren |
|
|
Term
|
Definition
| Mensen zijn – volgens hermeneutici – meer dan alleen fysieke objecten en dienen daarom ook anders benaderd te worden, d.w.z. niet (alleen) via de natuurwetenschappelijke methode. |
|
|
Term
|
Definition
| Mensen staan buiten de natuurlijke orde van oorzaak en gevolg zoals we die in de natuurwetenschappen beschrijven. We moeten dus ook niet proberen de mens in die termen te begrijpen |
|
|
Term
| Hoe komt het dat er geen hermeneutiek terug te vinden is in de hedendaagse sociale wetenschappen? |
|
Definition
| Als je naar de meeste sociale wetenschappen op dit moment kijkt, dan zie je dat er vrij weinig aan Verstehen gedaan wordt – men zoekt dus blijkbaar in de sociale wetenschappen toch naar begrip van de mens en menselijke relaties door algemene wetmatigheden te zoeken |
|
|
