Term
|
Definition
| Het verval is het hoogteverschil tussen twee punten aan de rivier, |
|
|
Term
|
Definition
| het verhang is het hoogteverschil tussen twee punten die één kilometer uit elkaar leggen, oftewel het verval per kilometer |
|
|
Term
|
Definition
| Het geheel van hoofdstromen en zijtakken van een rivier |
|
|
Term
| kenmerken bovenloop rivier |
|
Definition
| : hoog in de bergen, waar de rivier snel stroomt. Hier heb je een groot verhang. De verticale erosie is groot. |
|
|
Term
| Kenmerk middenloop rivier |
|
Definition
| Hier heb je een gemiddeld verhang. |
|
|
Term
| kenmerk benedenloop rivier |
|
Definition
| een gering verhang, waardoor de rivier gaat meanderen. Hij slingert dan met bochten door het landschap omdat er nauwelijks hoogteverschillen zijn. Hier vindt vooral horizontale erosie plaats en daarnaast ook sedimentatie: de rivier zet hier de eerder uit de boven- en middenloop meegenomen bodemdeeltjes af. |
|
|
Term
| Wat is de vertragingstijd |
|
Definition
| De tijd die water nodig heeft om na een regenbui in de rivier te komen |
|
|
Term
|
Definition
Door de mens veroorzaakt of beïnvloed. bijvoorbeeld de toename van het CO2/ gehalte in
de atmosfeer |
|
|
Term
|
Definition
De aarde heeft op lagere breedte een hogere snelheid dan op hogere breedte Lucht op
lagere breedte beweegt ook sneller dan lucht op hogere breedte. Dit noem je het
corioliseffect. Hierdoor buigt de wind af, op het noordelijk halfrond naar rechts en op het
zuidelijk halfrond naar links (Wet van Buys Ballot). |
|
|
Term
|
Definition
Een evenwicht van eenheden die in beweging zijn, bijvoorbeeld het evenwicht tussen de
instraling van de zon en de warmtestraling van de aarde (zie ook energiebalans}. |
|
|
Term
|
Definition
Periodiek weersverschijnsel waarbij de oostelijke passaatwinden boven de Grote Oceaan
omdraaien, warm water vanuit de Indonesische Archipel naar Zuid-Amerika stroomt en de
koude Peru-zeestroom verdringt. |
|
|
Term
|
Definition
| Het overzicht van instraling en uitstraling, ook wel stralingsbalans genoemd |
|
|
Term
|
Definition
Het permanente lagedrukgebied (opstijgende lucht) boven de evenaar (equator) dat
ontstaat door de permanente hoge instraling van de zon. |
|
|
Term
|
Definition
De grens tussen warme en koude lucht die ontstaat doordat warme lucht vanaf de
subtropen en koude polaire lucht op elkaar botsen. Dit gaat gepaard met veel neerslag. |
|
|
Term
| intertropische convergentiezone (ITCZ) |
|
Definition
Gebied rond de evenaar waar door de sterke instraling van de zon de lucht snel en hoog
opstijgt, zodat zware regen- en onweersbuien ontstaan. Hier ontmoeten de
noordoostpassaat en de zuidoostpassaat elkaar. |
|
|
Term
|
Definition
| Lijn die plaatsen met gelijke luchtdruk (op dezelfde hoogte gelegen) met elkaar verbindt |
|
|
Term
|
Definition
Lijn die plaatsen met gelijke temperatuur (op dezelfde hoogte gelegen) met elkaar
verbindt. |
|
|
Term
|
Definition
Een halfjaarlijkse land- of zeewind, die lange tijd een constante richting aanhoudt, komt
voor in gebieden rondom het ITCZ. |
|
|
Term
|
Definition
| Klimaat dat heerste in het geologische verleden. |
|
|
Term
|
Definition
Stevige, stabiele winden die vanaf het subtropisch maximum naar de evenaar waaien. Een
bekende passaat is de noordoostpassaat, de oostelijke handelswind, die zeeschepen snel
van Europa naar Amerika bracht. |
|
|
Term
|
Definition
| Proces van culturele verandering onder invloed van contacten met een andere cultuur. |
|
|
Term
|
Definition
| Ontwikkelingshulp tussen de overheden van twee landen. |
|
|
Term
|
Definition
De gefaseerde overgang van een hoog geboorte- en sterftecijfer naar een laag geboorte- en
sterftecijfer. |
|
|
Term
|
Definition
| De verspreiding van een ruimtelijk verschijnsel vanuit een kerngebied. |
|
|
Term
|
Definition
Het verkopen van de gesubsidieerde voedseloverschotten onder de kostprijs op de
wereldmarkt. |
|
|
Term
|
Definition
| Beleid waarbij de doelstellingen van verschillende ministeries elkaar tegenwerken. |
|
|
Term
| sociaal/economische stratificatie |
|
Definition
| Classificatie van de bevolking in een samenleving naar bezit of inkomen. |
|
|
Term
|
Definition
Het proces waarbij de landbouw naar een hoger plan getild wordt door de toepassing van
moderne kennis. |
|
|
Term
|
Definition
Nieuwe industrielanden (NIC's) in de westelijke Pacific Rim met aanvankelijk lage lonen
waardoor veel Japanse, Amerikaanse en Europese bedrijven het aantrekkelijk vonden om
daar hun producten te laten maken. De forse jaarlijkse groei van de welvaart heeft voor
deze bijnaam gezorgd. |
|
|
Term
|
Definition
| Een onderzees plateau dat aan een continent vastzit en flauw afhelt richting diepe oceaan |
|
|
Term
|
Definition
| Het naast elkaar in de ruimte voorkomen van een formele en een informele sector. |
|
|
Term
| EPZ Exporting processing zones |
|
Definition
Gebieden bij havens of luchthavens waar multinationals zich exclusief kunnen vestigen
Als lokkerrjes worden onder andere gebruikt: belastingvrije invoer van grondstoffen en
uitvoer van producten, goedkope grond, gebouwen en havenfaciliteiten, geen of weinig
belasting op winsten, goedkope arbeidskrachten en geen of gemuilkorfde vakbonden. |
|
|
Term
|
Definition
| Delfstoffen waaruit metalen gewonnen kunnen worden. |
|
|
Term
|
Definition
Proces waarbij je meer aan de export probeert te verdienen door grondstoffen eerst te
bewerken. |
|
|
Term
| fragmentarische modernisering |
|
Definition
De gedeeltelijke modernisering van een samenleving, waardoor het straatbeeld
verschillende gezichten kent. |
|
|
Term
|
Definition
Een halfjaarlijks draaiende wind in de tropen die in de zomer veel regen brengt van zee en
in de winter vooral droge lucht van een continent |
|
|
Term
|
Definition
Verschillen tussen gebieden die niet als oneerlijk ervaren worden (verschil in hoogte of in
taal). |
|
|
Term
|
Definition
| Proces waarbij op het platteland grotere verschillen zichtbaar worden. |
|
|
Term
|
Definition
| Continentaal plat in Zuidoost-Azië |
|
|
Term
|
Definition
Internationale afspraken die gemaakt zijn door de Rijnoeverstaten wat betreft het beheer
van de Rijn en haar zijrivieren. |
|
|
Term
|
Definition
| De totale hoeveelheid water die een rivier afvoert op een bepaalde plek per tijdseenheid (sec). |
|
|
Term
|
Definition
| Waterbeheer in drie stappen: vasthouden, bergen en afvoeren. |
|
|
Term
|
Definition
| Vorm van kustbeheer, waarbij de zee de ruimte krijgt om af en toe het land in te stromen. |
|
|
Term
|
Definition
| Trechtervormige monding van een rivier ontstaan door de getijdenstromen van eb en vloed |
|
|
Term
|
Definition
| Laaggelegen gebied naast de rivier waarin klei is afgezet. |
|
|
Term
|
Definition
Golfbrekers die moeten voorkomen dat de oever afkalft en die er tevens voor zorgen dat
het meeste water in het midden van de rivier blijft stromen. |
|
|
Term
|
Definition
| Slingerend stromen van een rivier, voornamelijk in de benedenloop. |
|
|
Term
|
Definition
| Zandrug. direct naast de rivier gelegen, ontstaan door sedimentatie bij overstroming. |
|
|
Term
|
Definition
Tijdelijke opslag van water bij hoogwater om de rivierwaterstand stroomafwaarts te
verlagen. |
|
|
Term
|
Definition
Conferentie van de Rijnoeverstaten waarin afspraken gemaakt zijn over het beheer van de
Rijn en waar het Actieplan Hoogwater is overeengekomen. |
|
|
Term
|
Definition
Gebied waar onder invloed van het getij het zeewater door een geul in de duinen het land
binnen kan dringen. |
|
|
Term
|
Definition
Brede zandbanken parallel aan de kust, ontstaan uit zand dat door de golven op de kust
wordt geworpen. |
|
|
Term
|
Definition
| Het geheel van rivierbedding met de beide oeverwallen. |
|
|
Term
|
Definition
Waterhuishoudkundige voorschriften die gevolgd moeten worden bij alle projecten uit de
ruimtelijke ordening |
|
|
Term
|
Definition
| Stollingsgesteente dat ontstaat bij vulkaanuitbarstingen in subductiezones |
|
|
Term
|
Definition
| Het gedeelte van de mantel dat gedeeltelijk vloeibaar is en waar de lithosteer overheen beweegt. |
|
|
Term
|
Definition
| Een gesteente dat ontstaat wanneer lagen grind worden samengeperst. |
|
|
Term
|
Definition
Nieuw land dat ontstaat op de plaats waar een rivier in zee uitmondt en het sediment zich
ophoopt. |
|
|
Term
|
Definition
| Laagte in het terrein die ontstaat doordat grotten in kalksteen instorten. |
|
|
Term
|
Definition
| De zijde van de breuk die omhoog is bewogen. |
|
|
Term
|
Definition
| de kringloop van het water |
|
|
Term
|
Definition
| Magma die ondergronds stolt. Hierbij ontstaat graniet. |
|
|
Term
|
Definition
| Metamorf gesteente dat ontstaat uit kalksteen. |
|
|
Term
|
Definition
Gesteente dat ontstaat doordat beslaand gesteente onder druk wordt gezet en daardoor
vervormt |
|
|
Term
|
Definition
| Gesteente dat door de druk in aardkorst verbogen wordt |
|
|
Term
|
Definition
| De ophoping van stenen die door een aardverschuiving naar beneden zijn gevallen |
|
|
Term
|
Definition
| Al het materiaal dat bij een vulkaanuitbarsting in de lucht wordt geslingerd zoak lava, as en stenen. |
|
|
Term
|
Definition
| Metamorf gesteente dat ontstaat als kleihoudend gesteente onder grote druk wordt gezet |
|
|
Term
|
Definition
| De zijde van de breuk die omlaag is bewogen. |
|
|
Term
|
Definition
| Kegelvormige vulkaan die bestaat uit een gelaagde opbouw van afwisselend as- en lavalagen |
|
|
Term
|
Definition
| Het wegduiken van oceaanbodem in de mantel. |
|
|
Term
|
Definition
Negatieve invloed van een gebied (meestal centrum) op de economische ontwikkeling van een ander gebied (meestal de periferie). Door afroming van hulpbronnen, arbeidskrachten
(braindrain) en kapitaal stagneert de economische groei in de regio (zie ook spread-effecten). |
|
|
Term
|
Definition
| De voertaal in een gebied waai meerdere talen gesproken worden. |
|
|
Term
|
Definition
De positieve economische invloed van een gebied op een ander gebied, zoals externe
investeringen en overdracht van kennis, waardoor de welvaart in het gebied toeneemt (zie ook backwash-effecten). |
|
|
Term
|
Definition
| Het geheel van verbanden tussen de drie belangrijkste economische machtsblokken (VS, Japan en EU) in de wereld. |
|
|
Term
|
Definition
Proces waarbij de relatieve afstand tussen plaatsen door de moderne transport- en
informatietechnologie daalt. |
|
|
Term
|
Definition
Proces waarbij er als gevolg van de globalisering grote verschillen in welvaart en toegang tot
moderne hulpmiddelen (bijvoorbeeld transport en internet) ontstaan tussen gebieden en
groepen mensen. |
|
|
Term
|
Definition
| In een gebied het beste wegnemen of inzetten aan natuur, mensen en kapitaal - ten behoeve van een ander gebied. |
|
|
Term
|
Definition
Een wereldwijd economisch en politiek netwerk dat zich bezighoudt met de productie van
voedsel. Die bemoeienissen lopen van het ontwikkelen van nieuwe gewassen tot aan het
verkopen in de supermarkt. |
|
|
Term
|
Definition
| Migranten passen zich zodanig aan de nieuwe samenleving aan dat ze onherkenbaar worden (eenzijdige beïnvloeding). |
|
|
Term
|
Definition
Overheidsbeleid dat erop gericht is om minderheden onder te bringen in de culturele
hoofdstroom. |
|
|
Term
|
Definition
| Het wegtrekken van de hooggeschoolde mensen uit een regio. |
|
|
Term
|
Definition
| Het heen en weer reizen van arbeidsmigranten tussen het herkomstgebied en het gebied waar men werk heeft. |
|
|
Term
|
Definition
Een planmatige vorm van gevarenbeheersing door risico's in kaart te brengen,
voorzorgsmaatregelen te nemen en rampenplannen op te stellen en te oefenen. |
|
|
Term
|
Definition
| Zwerflandbouw in Zuidoost-Azië. |
|
|
Term
|
Definition
| Een vulkanische modderstroom die bestaat uit een mengsel van water, as en modder. |
|
|
Term
| relatieve zeespiegelstijging |
|
Definition
| De stijging van de zeespiegel ten opzichte van het land. Dit kan worden veroorzaakt door een absolute stijging van de zeespiegel, een daling van het land (bijvoorbeeld door inklinking) of een combinatie van deze twee processen. |
|
|
Term
|
Definition
| Het zodanig gebruikmaken van het natuurlijk milieu dat kringlopen beschadigd raken |
|
|
Term
| rurale involutie - agrarische involutie |
|
Definition
| het proces waarbij steeds meer mensen opgenomen worden in de bevolkingslandbouw zonder dat het basispatroon van werken en productiviteit hierdoor wezenlijk verandert |
|
|
Term
|
Definition
| Een gebied gaat een eigen politieke eenheid vormen door zich af te scheiden van een grotere politieke eenheid. |
|
|
Term
|
Definition
|
|
Term
|
Definition
Het proces waarbij steeds meer mensen opgenomen worden in de stedelijke economie (met
name de informele sector), zonder dat het basispatroon van werken en productiviteit hierdoor
wezenlijk verandert. |
|
|
Term
|
Definition
| De informele dienstensector. |
|
|
Term
|
Definition
| Een stad met een hoog aandeel werkenden in creatieve beroepen |
|
|
Term
|
Definition
| De Randstad voorgesteld als één wereldstad aan de monding van grote rivieren. |
|
|
Term
|
Definition
| Oude arbeiderswijken raken bevolkt door bewoners uit de middenklasse en hogere sociale klasse |
|
|
Term
|
Definition
| Verstedelijkt gebied in Noord-Brabant en Gelderland. |
|
|
Term
|
Definition
| Haven of vliegveld met een grote rol in het internationale vervoer, m Nederland Schiphol en de haven van Rotterdam. |
|
|
Term
|
Definition
| Dit deel van de randstad omvat de steden amsterdam en utreacht en strekt zich uit over drie provincies. Van Ijmuiden tot Aklemere, 't Gooi en Amersfoort |
|
|
Term
|
Definition
| de bereisheid van burgers om een actieve rol te spelen in een buurt, elkaar te informeren en te helpen |
|
|
